Bioelektrogenez. Elektro’tkazuvchanlik ionlarning muvozanat potensiali, membrananing stasiolar

BIOLOGIK JARAYONLAR TERMODINAMIKASI

Aynan mana shu yangi funksiya, termokimyo qonuni (Gess qonuni) asosida

yotib, unga binoan, kimyoviy reaksiyaning issiqlik effekti -Q reaksiyaning
dastlabki moddadan reaksiya mahsulotigacha bosib o’tadigan yo’li emas, faqat
oxirgi va dastlabki holatlar entalpiyalariaro farq bilan bengilanadi. Mazkur qonun
yordamida organizmda kechadigan murakkab biokimyoviy reaksiyalarning issiklik
effektini, uning bosqichlari haqida tasavvurga ega bo’lmasdan turib, faqat dastlabki
va oxirgi mahsulaotlarga doir ma’lumotlar asosida aniq hisoblab topish mumkin.
Gess qonuni ovqat mahsulotlarining kaloriyasini hisoblashda ham qo`llaniladi.
Termodinamikaning birinchi qonunining tajribada tekshirilishi, maxsus
kalorimetrlarda metabolizm jarayonida organizmdan tashqariga chiqariladigan
issiqlikni o’lchash yo’li bilan amalga oshirilgan. Ma’lum bo’ldiki, organizm
tomonidan bir sutka davomida ajratilgan issiqlik (1859 kkan), uning qabul qilgan
ovqat mahsulotlarida mujassamlangan energiyaga (1879 kkan) mos keladi. Shu
tarzda isbotlangan 1-qonun organizm bu u yoki bu xildagi energiyaning mustaqil
manbai emas degan xulosaga olib keldi.
Termodinamikaning ikkinchi qonuni.
Muvozanatlanuvchi (qaytar) jarayonlarda entropiyaning kichik miqdorda
o’zgarishi dS - sistema tomonidan yutilgan issiqga Q/T teng, ya’ni dS=0,
bo’lsa, muvozanatnanmagan (qaytmas) jarayonlarda esa undan katta ya’ni dS 
Q/T
Demak, izomerlangan sistemalarda kechadigan qaytar jarayonlarda dQ=0,
qaytmas jarayonlarda esa dS>0 bo’lishi bilan xarakterlangan. Aynan mana shuning
o’zi izomerlangan sistemalarida entropiyaning maksimal miqdor tomon o’sa borib,
termodinamik muvozanat qaror topishi bilan tamomlanadigan qaytmas jarayonlar
evonyusiyasining kriteriysidir. Entropiyaning o’sishi sistema tartiblanganligining
kamayishini bildiradi.