Биринчи боб. Концепт терминининг когнитив тилшуносликда ва лингвомаданятшуносликдаги ўрни ва аҳамяти
Сўровнома натижалари қўйидагича бўлди
Download 1.73 Mb.
|
Антиплиагат
|
Сўровнома натижалари қўйидагича бўлди:
Сўровномада иштирок этганларнинг кўпчилигининг фикрича, “tongue” бу - “tongue of human, somatism, tongue of animals (tongue of an ox or sheep), tongue of subjects (The tongue of a shoe or boot), By tongue, we understand the language of communication, we understand our native language” ("инсон тили, соматизм, ҳайвонлар тили( ҳўкиз ёки қўй тили), субъектлар тили (поябзал ёки этик тили), тил орқали биз мулоқот тилини тушунамиз, она тилимизни тушунамиз)ларни билдиради. Инглиз тилини билиш қандай имкониятлар беради деган саволга экспериментларнинг деярли барчаси “to have much money, to have luxurious life, to wear expensive clothes, to drive expensive cars, to be successful, to occupy a good position, to be powerful” (кўп пулга эга бўлиш, ҳашаматда яшаш, қимматбаҳо кийим кийиш, қимматбаҳо машиналарни ҳайдаш, муваффақиятли бўлиш, яхши лавозимни эгаллаш, куч, қудратга эга бўлиш)ни билдиради Барча респондентлар “tongue” лексемасига қуйидаги синонимларни айтдилар: language, dialect, articulation, idiom, lingo, argot, voice, discourse, expression, parlance, patois, speech, talk, utterance, vernacular (тил, диалект, артикуляция, идиома, lingo, аргот, овоз, нутқ, ифода, сўзб маҳаллий тил) ва респондентларнинг атиги 15 фоизи инсон тана аъзоси сифатида эслаб, унга muscular organ, mastication and swallowing, lingual papillae, nerves and blood vessels, Upper surface of the tongue, Undersurface of the tongue (мушак аъзоси, чайнаш ва ютиш бошқарувчиси, тилнинг папиллалари (тиббиётдаги номи), нервлар ва қон томирлари, тилнинг юқори юзаси, тилнинг пастки юзаси л)ни киритдилар. “Tongue” ҳақидаги энг машхур мақоллар: Tongue is the interpreter of the heart (Тил юракнинг таржимонидир), Tongue is the foundation of life (Тил-бу ҳаёт учун курашиш кучи), The journalist is cared for by his tongue (санъаткорни тил боқар),Tongue is the key to one‟smood (тил кўнгилнинг калити), Tongue is the mirror of one‟s mood (тил кўнгилнинг ойнаси), Key to the knowledge is language (билимга бош йўл бу тил)каби мақолларни намуна сифатида ёзганлигини ўрганиб чиқдик. "Tongue" тушунчасини эстетик келиб чиқиши нуқтаи назаридан тавсифловчи турли хил хусусиятларни акс эттиради: 1. умумий эстетик баҳолаш: beautiful (чиройли тил); 2. тилнинг мулойимлиги: gentle, soft, affectionate, meowing, warm, burning, sweet, fragrant, juicy, pleasant to the ear, caressing the ear, pleasant sensations (юмшоқ, майин, мулойим, момиқ, иссиқ, ёнаётган, ширин, хушбўй, сувли, қулоққа ёқимли, қулоқни силаш, ёқимли ҳислар); 3. тилдаги ранг-баранглик хусусиятлари: colorful, bright, colorful, colorful, rich, expressive, iridescent, sunny, radiant, playing with colors, honey, gold, sea, green (ёрқин, тиниқ, бой, ифодали, асал); 4. адабийлилик бахоси: poetic, imaginative, eloquent, poetry, a find for poets (қофиявий, бадиий, сўзга бой, шоирлар учун топилма) каби турли хил эстетик махноларда ўхшатиб келиниши айтилган. Инглиз тилида бошқа тилларга қараганда луғат таркиби анчагина бой хисобланиб, ушбу саволга қуйидагича жавобла бўлди: rich, huge, extensive, voluminous, large-scale, wide, dimensional, diverse, versatile, different, diverse, multi-faceted, multi-faceted, multi-faceted, expressing a lot, vast, boundless, boundless, unlimited, they can express all feelings, comprehensive (бой, улкан, кенг, ҳажмли, кенг кўламли, кенг, ўлчовли, турли, кўп қиррали, кенг, чексиз, барча ҳис-туйғуларни ифода этиши мумкин, кенг қамровли). Инглиз тилини ўзлаштириш имконияти қандай? деган саволга респондентларнинг 83% ыуйидагича жавоб бердиларdifficult, complex, heavy, confusing, difficult to access, intricate, tricky, hard given, not given to everyone, effort is required (қийин, мураккаб, оғир, чалкаш, ҳаракат талаб этилади.), қолган 17% иштирокчи эса; expresses thoughts in a lightweight form, easy to communicate, well perceived, becomes simpler and simpler, it is easy to talk, easy to use (мулоқот қилиш осон, яхши қабул қилинади, содда, гапиришга осон, фойдаланиш осон) деб жавоб берганлигини гувоҳи бўлдик. Тилдан фойдаланиш доирасига экспериментнинг барча иштирокчилари ижобий жавоб беришди:official, diplomatic, one of the working languages of the UN.international, widespread, world, worldwide, nationwide, nationwide, generally accepted, general, commonly used, public (халқаро, расмий, дипломатик, БМТнинг ишчи тилларидан бири.кенг тарқалган, жаҳон, дунё бўйлаб). Инглиз тилини қандай баҳолайсиз деган саволга қанашчиларнинг 75% фоизи: good, glorious, perfect, the best, the best, excellent, wonderful, amazing, delightful, excellent, luxurious, incomparable, magnificent, amazing, this language in the whole world is the best, cool, cool, class, the best on earth, the best language in the world, I am proud of it, if only it and listened (яхши, улуғвор, мукаммал, энг яхши, ажойиб, ёқимли, беқиёс, бутун дунёдаги энг яхши тил, мен тилим билан фахрланаман) деб айтса, 16 % фоиз иштирокчи қуйидаги салбий баҳолаган:bad, nasty, shitty, worse than Russion, glitch, 9 % фоизиқуйидагича нейтрал баҳолади:Normal, I don't care (Оддий, менга фарқи йўқ) деб жавоб бердилар. Инглиз тилини ҳиссий баҳолаш тўғрисидаги эксперимент саволига барча иштирокчилар қуйидагича жавоб берди: sensual, passionate, temperamental, the language of feelings, exciting,expressive, impressive, expressive, funny, funny, funny, humorous, beloved sweet, desired, beloved by all, he must be loved, if only I would listen to him); emotional, joy, (happiness, friendly, causes joy, good mood peacefulness); the language of emotions. (ифодали, таъсирчан, ифодали, кулгили, кулгили, кулгили, кулгили, севимли жудаям севимли, ширин, орзудагидек, севишга арзийди, ҳиссий, қувонч, бахт келтирувчи, дўстона, ҳиссиётлар тили, шаҳвоний, эҳтиросли, туйғулар тили, ҳаяжонли. Инглиз тилини қизиқтирадиган сабабларига барча иштирокчилар қуйидаги сўзлар билан изоҳладилар:interesting, fascinating, entertaining, alluring. Инглиз тилини самимийлик, ҳалоллик, жасорат, олижаноблик ва бошқалар нуқтаи назаридан 1. Самимийлик:sincere, open, direct, straightforward, you can talk about everything самимий, (очиқ, тўғридан-тўғри, ҳамма нарса ҳақида гапиришингиз мумкин) 2.ҳалоллик:truthfulness, honest, reliable, truth-loving(ростгўйлик, ҳалол, ишончли, ҳақиқатни севувчи) 3. жасорат: bold, free-thinking, determined, persistent, humane, human-loving, merciful (Жасур, эркин фикрлайдиган, қатъиятли, инсонпарвар); 4. олижаноблик:noble, generous, kind, kindness, true, real, hospitable, like an English person with a broad soul (олижаноб, сахий, меҳрибон, меҳрибонлик, ҳақиқий, ҳақиқий, меҳмондўст, кўнгли кенг) каби сўзлар билан жавоб бердилар. Тилнинг фолклор билан боғлиқлиги тўғрисида иштирокчиларни 85 %: magical, colloquial, fabulous, proverb, many sayings, ditties, contains dialects, folklore, many dialects, a storehouse of proverbs and sayings (сеҳрли, сўзлашувча, ажойиб, фолклорларга бой, мақол ва маталларга бой тил) деб жавоб берса, 15% иштирокчи: There is no folklore in this language,folklore in the language is dishonest каби жавоблар берган. Инглиз тилини интеллектуал жиҳатига сўровномада қатнашган барча респондентлар қуйидагича жавоб бердилар: Wisdom, reasonable, wise, deep, smart, intelligent, logical. Инглиз тилини ўрганишнинг қулай усулларига катнашчиларнинг 66 % оғзаки нутқда кўп фойдаланиш керак деса, 21 % қатнашчи луғатларни ёдлаш ва грамматик қоидаларни ўрганиш керак, қолган 13 % қатнашчи бадиий китобларни ўқишкерак деб жавоб бердилар. Инглиз тилини қадимийлиги ҳақида респондентларни барчаси қуйидагича жавоб бердилар: ancient, old, ancient, centuries-old, eternal, long-lasting, one of the ancient languages, the ancestor of all languages, the language of centuries-old culture, the language spoken by our ancestors, has a great history, antiquity. Инглиз тилининг нуфузи ҳақидаги эксперимент саволига барча иштирокчилар шундай жавоб бердилар: the main, important, first, main, most important, leading, part of our life, has authority in other countries, matters in everyday life.life, the first among all, indigenous, relevant, preferred, indicative, the basis of all foundations, popular, famous, famous, studied, promising, modern, fashionable, stylish (муҳим, биринчи, асосий, дунёда етакчи, машҳур, истиқболли, замонавий) деб жавоб бердилар. Инглиз тилининг мулоқот маданияти ҳақидаги сўровномага барча иштирокчилар қуйидагича жавоб бердилар:cultured, literary, intelligent, civilized, well-mannered, tactful, characterizes culture (маданиятли, адабий, одобли, хушмуомалани тавсифлайди) деб жавоб бердилар. Сўровномада иштирок этганларнинг фикрича инглиз тилида “tongue” концептининг ҳасад ва ташвишга йўлиқтирувчи омиллари каби салбий томонлари ҳам учраб туради деб жавоб берилди. Ассоциатив тажриба маълумотлари “tongue” концептининг асосий моделини тўлдирди ва инглиз тилида сўзлашувчиларнинг ушбу концептга нисбатан ижобий муносабатини, ижтимоий ҳодиса, кишилар, жамоалар ўртасидаги энг муҳим алоқа воситаси эканлигини кўрсатди. Download 1.73 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|