Биринчи боб. Концепт терминининг когнитив тилшуносликда ва лингвомаданятшуносликдаги ўрни ва аҳамяти

Параллелизм (юн. рагаllеlоs - ёнма-ён турувчи ёки борувчи) - тасвирланаётган нарса-ҳодисалар орасидаги ўхшашлик ёки зидлик туфайли образни жонли тасвирлаш, ҳис-туйғуни ёрқин ифодалаш имконини беради [Д.Қуронов, З.Мамажонов, М.Шералиева. Адабиётшунослик луғати

Тошкент. «Академикнашр»2010. Б.214].
“That curry is heaven on the tongue but hell in the tummy.” plays on the oppositional dichotomy of the concepts of heaven and hell. [W. Wilson].
Юқоридаги берилган афоризмда жаннат билан дўзахни бир-бирига зид бўлган амаллари хақида айтилиб, инсиннинг дўзахга олиб кирувчи ҳам жаннатга олиб борувчи йўл ҳам тил эканлигига ишора қилиб, параллелизм стилистик воситани хоси қиляпти

4. 
   ХИАЗМ(юн. chiasmus - юнон алифбосидаги X ҳарфидан, яъни шу ҳарф шаклида жойлашган) - тескари тартибдаги синтактик параллелизм, мисрадаги сўз (бўлак)ларни тескари тартибда такрорлашга асосланган стилистик фигура [Д.Қуронов, З.Мамажонов, М.Шералиева. Адабиётшунослик луғати Тошкент. «Академикнашр» 2010. Б.350].
   

1. 
   But as for prophecies, they will come to an end; as for tongues, they will cease; as for knowledge, it will come to an end [Emiliano Zapata] (Афсоналар келади кетади, тилларга келсак у ўлади, шунингдек билим ҳам тугайди.)
   
2. 
   Gifts of prophecy, tongues and knowledge will cease/faith, hope and love will abide [Alfred North Whitehead] (Башорат, тил ва билим совғалари имон, севги ва умид билан давом етади).
   

Афоризмларда афсона, тил ва билим сўзларини параллел ва сўзларни тескари тартибда такрорланиши хиазм стилистик фигурасини ташкил этяпти. Ушбу стилистик восита яъни хиазм инсонлар кечинмаларини бир қолибга солиб, жуда кўп оғзаки нутқда ифодаланади ва мулоқотни безаб туради.

5. 
   Эллипсис (юн. еllеірsіs - тушириш, тушиб қолиш) – стилистик фигуралардан бири, нутқда жумла таркибидаги сўз (бўлак)ни атайин тушириб қолдириш. Эллипсис муайян бадиий-эстетик мақсадни кўзлаган ҳолда амалга ошади [Д.Қуронов, З.Мамажонов, М.Шералиева. Адабиётшунослик луғати Тошкент. «Академикнашр»2010. Б.359]..
   

If there is a question about a quote, either don't use it or ask the speaker (language specialist) to clarify." (Агар иқтибос ҳақида савол бўлса, уни ишлатманг ёки маърузачи (тил эгаси)дан аниқлик киритишини сўранг)(D. Christian et al, The Associated Press Stylebook. Perseus, 2009).
Шундай афоризмлар борки, доимо инсон онгига ривож топиб тингловчиларга етказилганда албатта қандайдир сўз кераклиги ёки тушиб қолганлигини хис қилади ва сўз қўшиб ўзгартирсада маъноси ўзгармай бир хил мазмунга эга бўлади. Юқорида берилган аффоризмда“speaker-сўзловчи” сўзи “тил эгаси” сўзига алмаштирилса хам бир мазмунда тушиниларверади.

6.