Биринчи боб. Концепт терминининг когнитив тилшуносликда ва лингвомаданятшуносликдаги ўрни ва аҳамяти

8). “Tongue” концепти – душманлик, рақиб сифатида.
Қуйидаги биз инглиз тилида тил концептини душманлик, рақиб каби мақоллар маъно гурухига ҳам ажратиб чиқишни лозим топдик. Шунингдек, инглиз тилидаги мақолларда тилнинг хавфи ёки ёмон таъсирини кўришимиз мумкин эканлигини гувоҳи бўлдик.

1. 
   The trouble to the head is because of one‟s tongue (Тилинг бошинга посбондир).
   
2. 
   A tongue makes a man to burn (Ёмон тил ё жонга урар,
   ё – имонга).
   
3. 
   A nightingale suffers from trouble because of its tongue (Булбулни азоби – тили ширинлиги).
   
4. 
   If one’s tongue is silent, his/her head allright (Тилингни тийсанг бошинг омон юради).
   
5. 
   A tonue says and hides, but the head suffers from the trouble (Айтган сўз учун ҳам айтмаган сўз учун ҳам бош жавоб беради).
   
6. 
   A tongue is very small but the trouble it causes is huge (Тил кичкина бўлса ҳам катта муоммолар олиб келади).
   
7. 
   A tongue has no bone (Тилни суяги йўқ).
   
8. 
   A person can get everything (goodness / trouble) by his/her tongue (Инсога келадиган яхшилик ҳам, ёмонлик ҳам унинг тилидир).
   
9. 
   A person who can hold his/her tongue can save his/her head (Тилни тийганнинг – боши омон).
   
10. 
    Two ears are for one tongue (Бир тил учун иккита қулоқ кифоя).
    
11. 
    A tongue has no bone, but it breaks the bone (Тилда суяк йўқ, лекин суякни синдиради).
    

Тилда акс эттирилаётган дунё манзарасини шакллантиришда соғлом фикр ва тажрибага асосланган паремиологик бирликлар муҳим рол ўйнайди. Инглизабон халқларининг паремиологик бирликлар хазинасини умумий тили ва маданияти хазинасининг бир қисми деб ҳисобласак адашмаган бўламиз. Чунки паремиологик бирликлар халқнинг умумий маданияти ва тил бойлигини аниқлашда муҳим рол ўйнайди. Ҳар қандай халқнинг фикрлаш тарзи ўша халқ тилида аниқ ва равон ифодаланади. Илмий тадқиқот ишимиздаинглиз тилидаги тил концептига оид паремиологик бирликларни муҳим қисмларини таҳлил қилдик, уларнинг табиатини очиб беришга, ҳаракат қилдик.
Юқоридагиларга таянган ҳолда инглиз тилида “tongue” концептини ёрқин очиб беришда қўлланган турли мақолларнинг статистик таҳлилини фоизлар ҳисобида қуйидаги семантик жадвалда кўриш мумкин. Ушбу статистик таҳлилни ишлаб чиқишда ингиз тилида: “English proverbs and sayings” Кунин, Литвинов, Лубенская, Longman Idioms, Модестов, Райдауг, Уиттинг, Мюллер, Кузьмин, Райдауг, Уиттинг, Буковская, Вальцева, “Англо-русский фразеологический словарь, Англо-русский/русско-английский толковый словарь, Словарь употребительных английских пословиц, Словарь современных английских идиом “tongue” семантикасини ифодаловчи паремиялогик бирликлардан фойдаландик