Birinchi yordam bu shikastlanlarning hayoti va sog’lig’ini tiklash hamda
Download 1.84 Mb. Pdf ko'rish
|
1-yordam
- Bu sahifa navigatsiya:
- 21-rasm. “Og’izdan-og’izga” usuli bo’yicha sun’iy nafas oldirish. 22-rasm. “Og’izdan-burunga” usuli bo’yicha sun’iy nafas oldirish.
|
19-rasm. Og’iz va tomoqni tozalash.
20-rasm. Sun’iy nafas oldirishni bajarayotganda shikastlan- ganning boshini to’g’ri qo’yish holati. 17 to’xtatib, yordam beruvchi boshini ko’taradi. Shikastlandan havo o’zi sust holatda chiqa boshlaydi. Havo chiqishi chuqurroq bo’lishi uchun qo’l bilan ko’krak qafasini sekin bosib turish mumkin, bu esa o’pkadan havoni chiqishini yengillashtiradi. Agar shikastlanganning tomir urushi yaxshi sezilayotgan bo’lsa va unga faqat sun’iy nafas oldirish lozim bo’lsa, unda har sun’iy nafas oldirish orasi 5 soniya bo’lishi kerak. Bu esa har daqiqada 12 marta nafas olishga to’g’ri keladi. Ko’krak qafasini ko’tarilishidan tashqari, sun’iy nafas oldirishni yaxshi natija berayotganligining samarasi sifatida shikastlanganning terisi va ko’zning shilliq pardalarini qizara boshlashi, hamda uni hushiga kelishi va o’zi nafas olaboshlaganligida ko’rinadi. Sun’iy nafas oldirish vaqtida yordam ko’rsatayotgan odam puflayotgan havoni shikastlanganning oshqozoniga o’tkazmasdan, o’pkasiga o’tayotganni kuzatib turishi kerak. Agar havo oshqozonga o’tib ketayotgan bo’lsa qorni ko’tariladi, bunda ko’krak va kindik o’rtasiga ko’lning kafti bilan asta-sekin bosish kerak. Shu vaqtda qusish paydo bo’lishi mumkin, shuning uchun shikastlanganning og’zi va tomog’ini tozalash uchun boshi va yelkasini yon tomonga (yaxshisi chapga) qaratib qo’yish kerak. 21-rasm. “Og’izdan-og’izga” usuli bo’yicha sun’iy nafas oldirish. 22-rasm. “Og’izdan-burunga” usuli bo’yicha sun’iy nafas oldirish. Agar havo puflaganda ko’krak qafasi ko’tarilmasa unda shikastlanganning pastki jag’ini oldinga surib chiqarish kerak (18-rasm). Agar shikastlanganning jag’lari qattiq qisilib qolgan bo’lsa va og’zini ochishni iloji bo’lmasa, sun’iy nafas oldirishni (og’izdan burunga) usulini qo’llash kerak (22-rasm). Shunday baxtsiz hodisa minora kajavasida, tayanchda yoki machta ustida sodir bo’lib qolsa, shikastlangan odam o’zi nafas ololmasayu, tomir urishi yaxshi bo’lsa, sun’iy nafas oldirishni o’tirgan va tikka holda o’tkazish mumkin (23 va 24-rasm) . Bunda shikastlanganning boshini iloji boricha orqaga engashtirish yoki pastki jag’ini oldinga surish kerak. Qolgan harakatlar yuqorida ko’rsatilganidek bajariladi. Kichkina bolalarga havo ularning og’zi va burniga bir vaqtda, og’iz bilan bolaning og’zi va burnini qoplab puflanadi (25-rasm). Bola qancha kichik bo’lsa, unga shuncha kamroq havo puflash kerak. Ammo katta odamga qilinadigan puflashga qaraganda tezroq qilish kerak (bir daqiqaga 15-18 martagacha). Yangi tug’ilgan bolaga katta odamning og’ziga siqqan havo hajmi yetarli. Bolaning nafas olish yo’llarini zatrarlamaslik uchun puflash kuchi kamroq va keskinligi sekinroq bo’lishi kerak. |
