Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
7.6.4. Suv chechagi. 
Mazkur kasallikni filtrlanuvchi viruslar chaqiradi, havo-tomchi 
yo`li bilan yuqib, inkubatsiya davri 10-20 kungacha cho`zilishi mumkin. 
Yoshi 6 oygacha bo`lgan bolalar bu xastalik bilan og`rimaydi. 6 oydan 
10 yoshgacha bo`lgan bolalar guruxida mazkur kasallik ancha keng 
tarqalgan. 
Klinik manzarasi. Kasallik keskin boshlanib tana harorati 37-
38
0
S ga ko`tarilib terida toshmalar paydo bo`ladi. Og`iz bo`shlig`i shilliq 
pardasida nuqtali dog`lar va pufakchalar yuzaga keladi va ular yorilishi 
oqibatida eroziyalar paydo bo`ladi. Bu eroziyalar juda og`riqli bo`ladi, 
sarg`imtir tusli karashlar bilan qoplanadi va bir necha kundan so`ng 
chandiqsiz bitib ketadi. Teridagi toshmalar lablarda pufakcha shaklida 
atrof terida, badan terisida oldin qizg`ish, och qizil rangdagi tugunchalar 
sifatida yuzaga kelib bir necha soat ichida pufakchalarga aylanadi. 
Pufakchalar oval, dumalok shaklda bo`lib o`lchamlari 1-2 mm dan 5 mm 
gacha bo`ladi. Pufakchalar taranglashgan, yaltiroq bo`lib atrofi qizil 
hoshiya bilan o`ralgan, ekssudati tiniq. 2-3 kundan so`ng ular qurib, 
jigarrang po`stloqchalarga aylanadi va 2-3 xaftadan so`ng iz qoldirmay 

---

278 
to`kilib ketadi. Toshmalar toshishi bir necha kun davom etishi 
munosabati bilan terida va shilliq pardalarda yolg`on polimorfizm 
kuzatiladi. 
 
7.6.5. Yuqumli mononukleoz (Filatov kasalligi). 
Ko`pchilik kasallik qo`zgatuvchisi virus deb hisoblanadi. 
Inkubatsiya davri 5 kundan 15 kungacha davom etadi. 
Klinik manzarasi. Kasallik o`tkir boshlanib tana harorati 
ko`tariladi, umumiy zaharlanish belgilari paydo bo`ladi. Jag` osti, 
bo`yin, quloq oldi limfa tugunlarining kattalashuvi, halqum sohasida 
lakunar, follikulyar anginalarning yuzaga kelishi kasallikning birinchi 
belgilari bo`lib hisoblanadi. Keyingi va asosiy klinik belgi bo`lib jigar 
va taloqning kattalashuvi (gepato-splenomegaliya) hisoblanadi. 
Ko`pchilik bolalar og`iz bo`shlig`i shilliq pardasida tarqalgan 
kataral yallig`lanish va qon quyilish belgilari kuzatiladi. Ba’zilarida 
shilliq parda eroziyasi, aftaga o`xshash yaralar ham sodir bo`ladi. Shilliq 
pardadagi o`zgarishlar sekin kechuvchi yarali-nekrotik jarayonga 
aylanadi. 
Tashxis. Umumiy qon analizidagi o`zgarishlar asosida ko`yiladi. 
Leykotsitlar soni 20·10
9
-25·10
9
/l. ni monotsitlar va limfotsitlar oq qon 
tanachalarining 60-70% ni tashkil qiladi. Qonda atipik bazofil 
mononuklearlar paydo bo`lishi va trombotsitlar sonining kamayishi 
(40·10
9
/l. gacha) yuqumli mononukleozlar uchun harakterlidir. 
Yuqumli mononukleoz difteriya va boshqa har xil anginalar bilan 
qiyosiy tashxis qilinadi.