Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
3.10. Yallig`langan pulpani tirik holda og`riqsizlantirib 
amputatsiya qilish usuli 
Bu usul pulpa yallig`lanishining quyidagi turlarini davolash uchun 
qo`llanadi: 
1) shakllanmagan ildizli sut va doimiy tishlarda. (asosan oldingi 
gurux) kechadigan surunkali fibroz pulpitda;
2) o`tkir mexanik jarohat natijasida toj qismi sinib, pulpa ochilib 
qolgan hollarda (jarohatdan keyin 48 soat mobaynida);
3) sut tishlarining yassi kechadigan o`rta va chuqur kariyesida 
(qachonki kovaklarni plombalash uchun boshqa sharoit bo`lmagan 
taqdirda). 
Yallig`langan pulpani tirik amputatsiya qilish usuli, albatta 
og`riqsizlantirish muolajasidan keyin amalga oshiriladi. Buning uchun 
tish atrofidagi yumshoq to`qimaga novokain, lidokain, perimikain va 
boshqa 
og`riqsizlantiruvchi 
anestetiklar 
yuborilib, 
to`yintiriladi 
(infiltratsiya) yoki nerv tolasi atrofiga to`g`ridan-to`g`ri igna orqali 
anestetik eritma yuborish yo`li bilan amalga oshiriladi. Sharoit bo`lgan 
taqdirda umumiy og`riqsizlantirish (narkoz) vositasidan ham foydalanish 
mumkin. 
Kariyes kovagi borlarni tez-tez almashtirib, dentin to`qimasini 
qavatma-qavat olib tashlash yo`li bilan charxlanadi. Bu xol chuqur 
dentin qavatga mikroblar o`tishidan saqlaydi. Pulpa bo`shlig`ini ochib 
amputatsiya qilishdan oldin kariyes kovagi antiseptik eritmalar 
yordamida yaxshilab yuvilib, quritiladi. Shundan keyin pulpa bo`shlig`i 
ochilib, mikrobsizlantirilgan sharsimon, teskari konussimon o`tkir bor 
yordamida toj pulpasi ildiz kanaliga o`tish qismidan qirkilib ajratiladi va 
olib tashlanadi. (8-rasm). 

---

63 
8-Rasm. 
Shakllanmagan ildizli kurak 
sut tishi pulpasi yallig`lanishida vital 
amputatsiya usuli. 
a-toj pulpasining amputatsiyasi; 
b-tugallangan muolaja: 1-davolovchi 
qatlam; 2-ajratuvchi qatlam; 3-doimiy 
plomba; v-ijobiy natija: 1- hosil bo`lgan 
dentin ko`prikcha; g-salbiy natija: 1- 
cho`qqi 
teshigi 
atrofida 
suyak 
to`qimasining yemirilishi
. 
Sizib oqayotgan qonni to`xtatish uchun adrenalin eritmasiga 
namlangan (yoki 2-3% li vodorod peroksidli) tampon qo`yiladi. Qon 
tuxtatuvchi vosita 8-10 minut mobaynida ushlab turiladi. Shundan keyin 
pulpa bo`shlig`ining tub sathiga kaltsin yoki kalmetsindan tayyorlangan 
davo qatlami surtiladi, ustiga yumshoq steril paxta tampon qo`yilib, 
suvli dentin pasta yordamida kovak berkitiladi. 5-7 kunlar mobaynida 
tish bezovta qilmasa, unga doimiy plomba quyiladp. Buning uchun 
dentin plomba va paxta tampon olib tashlanadi, zaharli ta’sirga ega 
bo`lgan sement yoki amalgamali plomba oldidan kovak tubiga fosfat 
sementdan tayyorlangan himoya qatlami qo`yiladi. Bunday davolash 
usulining afzallik tomoni shundan iboratki, bunda tish ildizi kovagida 
joylashgan pulpa tirik qoladi. Ildiz shakllanishi davom etadi. 
Davolashdan keyingi bir yil vaqt ichida pulpa kovagining toj bilan ildiz 
qismi oralig`ida yangi hosil bo`lgan dentin ko`prikchani rentgen 
tasvirida ko`rishimiz mumkin. Agar elektroodontodiagnostika kanal 
pulpasining o`lganligidan dalolat bersa, tish boshqatdan davolanadi 
(ekstirpatsiya usuliga karang).