Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

5 BOB. BOLALAR YOSHIDA UCHRAYDIGAN TISH QATTIQ 
TO`QIMALARINING NOKARIYES KASALLIKLARI 
 
Bolalar yoshida keng tarqalgan tishlarning kariyes kasalligidan 
tashqari organizm taraqqiyoti paytida sodir bo`ladigan turli tuman 
sabablar oqibatida yuzaga keladigan kariyes tabiatiga xos bo`lmagan tish 
qattiq to`qimalarining nokariyes xastaliklari xam stomatologiya 
amaliyotida tez-tez uchrab turishi xammaga ma’lum.
Nokariyes tabiatiga ega bo`lgan mazkur kasalliklar guruxi o`zining 
rang-barang klinik belgilari bilan kechadi va tishlar qatoridagi ma’lum 
gurux, bazan aloxida bir tish, yoki butun tishlar qatorini shikastlaydi. 
Zamonaviy, mukammalashgan tekshirish usullari mavjud bo`lishiga 
qaramasdan ushbu kasalliklar xali to`la-to`kis yaxshilab o`rganilmagan. 
Bu narsa nokariyes kasalliklar profilaktikasini va patogenetik davolash 
ishlarini ancha mushkullashtiradi. Shunga qaramasdan stomatologiya 
fanini va amaliyotini oxirgi yillardagi muvaffaqiyatlari mazkur 
kasalliklar klinikasini,etiologiya va patogenezini o`rganishda bir muncha 
yutuqlarga erishdi.
5.1. Follikulyar taraqqiyot davrida sodir bo`ladigan nuqsonlar. 
Stomatolog shifokorlar o`zlarining kundalik amaliyotida oxirgi 
paytlarda kariyes kasalligi bilan bir qatorda tish qattiq to`qimalarining 
follikulyar taraqqiyoti davrida sodir bo`lishi mumkin bo`lgan 
nuqsonlarini tez-tez kuzata boshlashdi. Mazkur kasalliklar o`zlarining 
klinik belgilari, kechishi va tish qattiq to`qimalarini shikastlash 
xususiyatlari bilan, tug`ma nuqsonligi bilan keng tarqalgan kariyes 
xastaligidan farq kiladi. 
Ilmiy manbaalar ma’lumotlarida tish qattiq to`qimalarining 
follikulyar rivojlanishi davridagi buzilishlar oqibatida yuzaga kelishi 
mumkin bo`lgan nokariyes kasalliklarining aniq klinik belgilari 
xarakteristikasi aniq yoritilmagan. Ular tishlar yorib chiqqandan keyin 
sodir qilishi mumkin bo`lgan asoratlar xam to`la-to`kis o`z aksini 
topmagan. Yagona bir tasnif xam tavsiya qilinmagan. Bugungi kunda 
bizga ma’lum bo`lgan tasniflar (V.K. Patrikeev, M.I. Groshikov, JSST) 

---

100 
kasalliklar shakli, soni, guruxlari, klinik belgilarining aks ettirilishi bilan 
bir-biridan farq qiladi. Bunda kasalliklar etiologik sabablarning turli-
tumanligi, klinik belgilarining rang-barangligi mazkur kasalliklarning 
biror bir to`kis tasnifini tavsiya qilishni qiyinlashtiradi. 
Biz tish qattiq to`qimalarining follikulyar davrida sodir bo`ladigan 
nokariyes kasalliklarining klinik belgilarini ta’riflashda V.K. Patrikeev 
tomonidan 1968 yilda tavsiya qilingan tasnifni(klassifikatsiya) asos qilib 
olganimizni e’tirof etamiz. V.K. Patrikeev ma’lumotlariga asosan 
ta’riflanadigan nokariyes kasalliklar tish qattiq to`qimalari rivojlanish 
nuqsonlari bo`lib, ularning quyidagi turlari mavjuddir.