Boshlang'ich sinflarda matematika o'qitish metodikasi

7
12
18
35
28
25
b,
sm
4
7
8
10
12
11
S
256

---

3. 
T o ‘g ‘ri to 'rtb u rch ak q o ‘shni tom onlari u zu n lig in in g y ig ‘indisi 
a + b =
8
dm boMsa, ja d v a ln i toMdiring:
a, dm
1
2
3
4
5
6
7
b,
dm
S
P
a) tom onlari uzunligi haqida nim a d ey a o lasiz?
b) y u zi v a perim etri haqida-chi?
d) y u zi qay vaq td a en g katta boN ar ekan?
4. 
P erim etri 36 sm boMgan to ‘g ‘ri to ‘rtburchak tom onlari 
u z u n lig irir ja d v a lg a y o zib ch iq in g v a y u zlarin i h isoblang. T o ‘g ‘ri 
to ‘rtb u rch ak n in g yuzi qay v aq td a en g katta boMadi?
a,
sm
1
2
5
3
9
b,
sm
4
7
12
8
14
S
5. 
Y u zi 72 sm
2
b o ig an to ‘g ‘ri U ^rtburchaknm g b ir tom oni 
u z u n lig ig a k o ‘ra b o sh q a tom oni uzunligini va perim etrini toping:
a
sm
2
3
4
6
8
9
12
18
24
b
sm
P,
sm
T o ‘g ‘ r i t o ‘ r t b u r c h a k ( k v a d r a t ) t o m o n l a r i n i n g y i g M n d i s i
1. T o m o n lari 5, 
6
va 7 sm boMgan u ch b u rch ak ram k a yasash 
uchun q an d ay rey k a olish kerak? B u rey k ad an yan a bosh q a qancha 
uch b u rch ak li ram ka y asash m u m k in ? (U ch b u rch ak tom onlari butun 
san tim etrlard a boMsin).
2. K itob shkafi uzunligini b u tu n d etsim etrlard a oMchang. 
U zu n lig i shunday rey k ad a n echta to ‘rtb u rch ak li ram k a yasash m u m ­
kin?
257

---

3. T o ‘rtburchakli ram k an in g uzunligi 20 m boMishi k erak edi. 
В undan qan ch a to ‘rtb u rch ak li ram ka yasash m u m k in ? Q an ch a 
b esh b u rch ak li ram ka tayyorlanadi?
4. B irinchi t o ‘rtburchak b ilan ikkinchi to 'rtb u rc h a k to m o n ­
larining y ig 'in d is in i h isoblang. Ikkinchi shakl qanday to 'rtb u rc h a k ?
5. R asm dagi sh a k lla m in g p erim etrin i hisoblang.
I 
I Г
>
4
1 
w
/
D a r s n a m u n a s i
1. A m aliy ish: U zunliklari b u tu n san tim etr va d etsim etrlard a 
b o 'lg a n q o g 'o z karton tasm alar va sim b o 'la k la rin i yasang.
2. M ehnat darsida y asalg an k o n v ertn in g tom onlarini y ig 'in d is in i 
h isoblang. K on v ertn i y asash uchun n ech ta geo m etrik shakldan foyd- 
alan d ik ? K onvertning y o y ilm asid a n echta u ch b u rch ak , qan ch a 
to 'rtb u rc h a k bor?
3. 3 sm uzunlikdagi b ir xil uchta b o 'la k tasm ad an uch b o 'g 'in li 
yopiq siniq chiziq yasang. Bu shaklni b o sh q ach a nom lan g . U n in g
p erim etrin i toping.
4. P erim etri 16 sm b o 'lg a n h ar xil sh ak llar y a sa n g va u lam i 
nom lang.
5. B ir b o 'la k q o g 'o z v a ra g 'in i oling. U sh b u v araq d an b u k lash
y o rd am id a uchbu rch ak yasang. U c h b u rch ak n in g p erim etrin i h iso b ­
lang.
6
. Q o g 'o z v a ra g 'in i b uklash y o rd am id a b esh b u rch ak y a sa n g va 
hosil b o 'lg a n sh ak ln in g tom onlari uzu n lig in i hisoblang.
7. U zunligi 9 sm b o 'lg a n sim b o 'la g id a n u ch b u rch ak lar yasang. 
Bu u ch b u rch ak lar tom onlari u zunliklarini topib, ja d v a l tuzing.
N a z o r a t u c h u n s a v o l l a r
1. G eo m etrik m aterialni o 'rg a n is h d a q an d ay aso siy m eto d va 
v o sitalard an foydalaniladi?
2
. O 'q u v c h ila m i g eo m etrik m ateriallar bilan ta n ish tirish g a 
b a g 'ish la n g a n d arslard an b ir nechatasini ishlab chiqing.
3. 1 -4 -sin f m atem atik a d arslig id a b erilgan g eo m etrik m ateriallar 
jo y la sh tirilish i h aq id a ijodiy fikrlaringizni yozing.
258

---