Boshlang`ich ta`lim” yo‘nalishi 203- guruh talabasi masharibova Zuhrajonning

KEKSA KULOL VA SHOGIRD
Bir mo‘ysafid kulolning uyiga o‘g‘lini boshlab kelibdi. unga hunar o‘rgatishni iltimos qilibdi. Kulol rozi bo‘libdi. Shogird kulolnikida soz tuproq qazibdi, suv tashibdi, loy qilibdi, o‘choqqa o‘t qalabdi. Xullas, uning aytganlarini bajo keltirib yuribdi.
Oradan bir necha qish-u yoz o‘tibdi. Shogird: “Kulolchilikni miridan sirigacha bilib oldim, endi yugurdak bo‘lib yuramanmi?” – debdi-da, ustozidan javob so‘rabdi.
Kulol bo‘lsa:
– O‘g‘lim, hunar injiq narsa, sabr-toqat qilib, yana biror yil menga qarashib, o‘rganib turganing ma’qul edi, – debdi.
Shogirdning sabri chidamay, ustozini holi-joniga qo‘ymay,fotihasini olibdi. Katta bozorda do‘kon ochgan kunlari xaridorlar uning piyola, choynak, ko‘zachalarini talashib olib ketishibdi. Ustozi bo‘lsa: “Mayli, oxiri xayrli bo‘lsin!” – deb o‘z yumushini davom ettiraveribdi.
Oradan biroz vaqt o‘tar-o‘tmas shogirdning ishi yurishmay qolibdi, uning mollarini xarid qilmay qo’yishibdi. Uning yasagan tovoq, laganlari sirlari xiralashib, ko’chib ketayotgan emish. Oxiri shogird datsmoyasidan ajrab, ko’p aziyat chekibdi. Nihoyat, kulolnikiga pushaymon bo‘lib qaytib kelibdi. Kulol uning joniga tag‘in ora kiribdi. Kunlar o‘tibdi. Shogirdiga kulol:
– Bolam, alaxsimay, razm solib tur! – debdi-da, qurigan idishlarini bir-bir puflab, so‘ngra sir beribdi. Shunda lagan-u tovoqlarning chiroyi yanada ochilib, yarqirab ketibdi. Shogird endi uning hunarini batafsil egallab olishga astoydil bel bog‘labdi.


UCH O’G’IL
Bor ekan-u yo‘q ekan, qadim zamonda bir dehqon bo‘lgan ekan. uning tirikchiligi
yaxshi ham, yomon ham emas ekan. Uch nafar o‘g‘li bor ekan. Bir kuni dehqon
uzoq safarga chiqmoqchi bo‘libdi. Yo‘l oldidan o‘g‘illarini yoniga chaqirib, debdi: – Men uzoq yurtlarga ketyapman. Har biringizga bir juftdan tovuq, o‘rdak, g‘oz berib ketaman. Men kelguncha tuxumini sotinglar, lekin pulini aslo sarflamay, yig‘inglar.
Dehqon bobo to‘ng‘ich o‘g‘liga bir juft tovuq, o‘rtanchasiga bir juft o‘rdak, kenjasiga bir juft g‘oz beribdi-da, jo‘nab ketibdi. Parrandalar tuxum tug‘a boshlabdi. Uch o‘g‘il tuxumlarni sota boshlashibdi. Qo‘liga pul tushgan katta o‘g‘ilning fikri buzilibdi. “Tuxumning pulini yig‘ib nima qildim? Dadam kelgunicha yaxshilab o‘ynab olay. Agar ular so‘rasa, tovug‘ingiz tug‘mas ekan, deyman”, – degan xayolga boribdi.
O‘rtancha o‘g‘il ham oldin o‘rdakning tuxumlarini, keyin o‘zini ham sotib yuboribdi.
Kenja o’g’il esa g’ozning tuxumlarini yig’ib, bostiribdi. G’ozlarni ko’paytirib, tuxumlarini sotibdi. Otasi kelguncha anchagina pul yig’ibdi. Otasi safardan qaytgach to’ng’ich o’g’lini huzuriga chaqiribdi. To’ng’ich o’g’li oldindan tayyorlab qo’ygan javobini aytibdi. “Sen yaxshi odam bo‘lmas ekansan. Qariganimda kunimga asqatmas ekansan”, – deb ko‘nglidan kechiribdi ota. O‘rtancha o‘g‘lini chaqirgan ekan, u ham yolg‘on gapiribdi. “Sen qariganimda qarash tugul, o‘zingni ham eplolmas ekansan”, – xayolidan o‘tkazibdi ota. Kenja o‘g‘il tuxum sotib yig‘gan pullarini beribdi. G‘ozlarini ko‘rsatibdi. Ota mamnun
bo‘libdi: “Sen mehnatkash, yaxshi odam bo‘lar ekansan”.
Oradan yillar o‘tibdi. Ota avval ikki katta o‘g‘lini, keyin kenjasini uylantirib qo‘yibdi. Ikki katta o‘g‘ilning turmushi birinchi kundanoq yaxshi bo‘lmabdi. Ular tez orada bor bisotlarini sotib, yeb-ichib tugatishibdi-da, yana otalarining qo‘liga qarab qolishibdi. Kenja o‘g‘il esa tadbirkorlik bilan ish tutib, kundan kun yaxshi yashay boshlabdi. Otasining hurmatini joyiga qo‘yib, izzatikrom qilibdi. Dehqon kenja o‘g‘lidan rozi bo‘libdi.
Bu ertak kelib chiqadigan xulosa shuki, mehnat va aqlni to’g’ri ishlatish, tadbirkorlik bilan ish yuritish hamisha foyda keltiradi.