Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Sintillatsiîn hisîblàgich. Ish prinsipi tåz zàrràlàrning fluîrås-

siyalànuvchi ekràngà tushishidà ro‘y båràdigàn chàqnàsh – sintill-

atsiyaning kuzàtilishigà àsîslàngàn. Hîsil bo‘lgàn kuchsiz yorug‘lik

chàqnàshi elåktr impulslàrigà àylàntirilàdi và kuchàytirilib, màõ-

sus àppàràtlàr yordàmidà qàyd qilinàdi. a- zàrrà birinchi màrtà àynàn

shundày hisîblàgich yordàmidà (1903- yil) qàyd qilingàn edi.

Gàz ràzryadli hisoblagich. Bunday hisoblagich, îdàtdà, gàz

to‘ldirilgàn måtàll silindr (kàtîd) và uning o‘qi bo‘ylàb tîrtilgàn

ingichkà sim (ànîd)dàn ibîràt bo‘làdi. Qàyd etilàdigàn zàrrà elåk-

trîdlàr îràsidàn o‘tgàndà gàzni iînlàshtiràdi. Bu iînlàr esà gàz,

dåvîr àtîmlàri và mîlåkulàlàr bilàn to‘qnàshib, ulàrni ikkilàmchi

iînlàshtiràdi. Umumàn îlgàndà, ikki õil gàz ràzryadli hisoblagich

màvjud.  Birinchisi,  prîpîrsiînàl  hisîblàgich  dåyilib,  undà  gàz

ràzryadi  nîmustàqil  bo‘làdi.  Gåygår–Ìyullår  hisîblàgichi  dåb

ataluvchi ikkinchi xil hisoblagichda esà gàz ràzryadi mustàqil bo‘làdi.

Gåygår–Ìyullår  hisîblàgichlàrining  àjràtà  îlish  vàqti  10

-3

–10

-7

  s

ni  tàshkil  qilàdi,  ya’ni  shundày  vàqt  îràlig‘idà  tushgàn  zàrràlàr

qàyd  qilinàdi.  Gàz  ràzryadli  hisîblàgichlàrning  zàryadlàngàn

zàrràlàrni qàyd etish unumdîrligi 100 % bo‘lsà, g- kvàntlàr uchun

5% ni tàshkil qilàdi.

---

152