Buxoro davlat universiteti texnologik va professional

 
Список использованных источников и литературы: 
1. Волков Г.Н. Этнопедагогика. Чебоксары, 1974 г. 
2. Лурье С.Я. Демокрит: Тексты. Перевод. Исследования. Л. 1972г. 
3. Франклин В. Избранные произведения. М. 1965г. 
4. Жаров М.С. Методика теоретического обучения по предмету “Тракторы и 
автомобили” М. 1981. с. 59-60. 
BO’LAJAK FIZIKA O’QITUVCHISINING KASBIY KOMPETENTLIGINI 
RIVOJLANTIRISH VA MALAKASINI OSHIRISH 
Sh.O. Toshpulatova, 
NDPI, Fizika va astronomiya o‘qitish metodikasi 
kafedrasi dotsenti, p.f.f.d., (PhD) 
 V.T. Umarova, 
 S.S. Navro’zova 
Navoiy viloyati, Navbahor tumani XTBga qarashli
1-umumiy o’rta ta’lim maktabi o’qituvchilari 
Respublikamizda ta’lim tizimini modernizatsiya qilish sharoitida ta'lim 
sifatini oshirishning eng muhim shartlaridan biri "umumiy o'rta ta'limning yangi 
mazmuni bo'yicha o'qituvchilarning malakasini oshirish, ta'lim va fanning kadrlar 
salohiyatini qayta tiklash va qo'llab-quvvatlash bo'yicha kompleks chora-
tadbirlarni amalga oshirish" hisoblanadi. 
Bizga ma’lumki, o'qituvchining kasbiy malakasi tarkibida uchta komponent 
mavjud: 
ilmiy-nazariy, 
uslubiy 
va 
psixologik-pedagogik. 
Ulardan 
biri 
rivojlanishining yuqori darajasi boshqalarning etarli darajada shakllanishini qoplay 
olmaydi. Asosiy fan sohasida yuqori darajadagi ta'limga ega bo'lgan o'qituvchilar 
har doim ham o'quvchilarning ish ko'rsatkichlari bo'yicha pedagogik ishlarni 

---

101 
muvaffaqiyatli bajarishmaydi. Ya'ni, mavzuni chuqur bilish va uslubiy ta’minotga 
nisbatan yuqori darajadagi mas'uliyatli munosabatga qaramasdan, o'z mavzusini 
qanday o'qitishni bilmaydigan o'qituvchilar bor. 
Shuni ta'kidlash kerakki, uslubiy ta’minotni shakllantirish ilmiy-nazariy va 
psixologik-pedagogik mahorat sohasidagi bilim va ko'nikmalarga tayanadi. Fizika 
sohasida etarlicha tayyorgarlik darajasiga ega bo'lmagan holda, o'qituvchi metodik 
muammolarni samarali hal qila olmaydi. Misol uchun, o'quv jarayonini loyihalash 
ta'lim mazmunini tahlil qilish, fizikaviy materialning miqdori va darajasini 
aniqlash bilan boshlanadi. O'quv jarayonini tashkil etish talabalar tomonidan 
assimilyatsiya qilinishi kerak. Ilmiy va nazariy tayyorgarlikning past darajasi 
bo'lgan o'qituvchi assimilyatsiya qilinadigan kontent ostida faqat darslik 
xatboshining matnini tushunadi. Shunday qilib, professional kompetentsiyani 
tashkil qilish oson emas ular umumlashtiriladi, lekin ular rasmda sxematik tarzda 
taqdim etilgan o'zaro bog'liqlikda. O'qituvchining eng muhim vazifasi pedagogik 
vaziyatning boshlang'ich shartlarining har qanday kombinatsiyasi uchun o'quv 
jarayonini modellashtirish, loyihalash va qurishdan iborat. Ushbu faoliyat bilan 
bog'liq holda biz o'qituvchining professional malakasini uchta darajaga ajratamiz. 
Birinchi daraja empirik deb atash mumkin bo'lgan daraja, o'qituvchi o'zining 
amaliy faoliyatida tayyor ishlanmalar, tavsiyalar, mustaqil ravishda tahlil qilish va 
o'quv jarayonini loyihalashtirish, pedagogik muammolarni empirik tarzda hal 
qilish o'rniga nazariy jihatdan asosli echimlarni topishga qodir emas.