Buxoro muxandislik-texnologiya instituti

Kraxmal sifatini aniqlash. Kraxmal sifatini organoleptik usulda baholash.
Bunda kraxmalning rangi, hidi va g`ichirlashi aniqlanadi.
Kraxmalning rangini aniqlash uchun kraxmal namunasi o`lchami 13x18 sm bo`lgan shishaga yoyiladi va ustidan o`lchami 10x15 sm bo`lgan shisha bilan yopiladi. Ustki shisha bosiladi va hosil bo`lgan kraxmalning tekis yuzasida kunduzgi yorug`likda uning rangi kuzatiladi. Tekshirilayot-gan namuna rangini mos navdagi va turdagi kraxmal bilan taqqoslash bundan ham ma`qulroq hisoblanadi.
Hidini aniqlash uchun tekshirilayotgan kraxmaldan kaftga biroz olinib, nafas bilan isitiladi va hidlanadi. YOki toza stakanga ozroq kraxmal solinib ustidan issiq suv qo`yiladi va 0,5 minutdan keyin suvi to`kiladi va hidi aniqlanadi.
Kraxmalning g`ichirlashini aniqlash uchun kraxmaldan tayyorlangan kleyster tatib ko`riladi. Buning uchun 12 g kraxmal va tsilindrda 200 ml ichimlik suvi o`lchab olinadi. 40 ml suv kraxmalni aralashtirish uchun olib qo`yiladi. Qolgan suv kimyoviy stakanga qo`yiladi va qaynaguncha qizdiriladi. Qaynayotgan suvga 40 ml suv bilan aralashtirilgan kraxmal suti solinadi. Birinchi pufakchalar paydo bo`lishi bilan qizdirish to`xtatiladi. Kleyster xona haroratigacha sovutilganidan keyin uni ta`mi tekshirilib, tishlar orasida g`ichirlash mavjudligi kuzatiladi.
Laboratoriya qaydnomasiga yozish tartibi
Tekshirilayotgan kraxmalning turi va navi ____________________________
Rangi ____________________________________________________________
Hidi _____________________________________________________________
Kleysterdagi g`ichirlash _____________________________________________
Xulosa ___________________________________________________________


Kraxmalning kislotaliligini aniqlash. Buning uchun 20 g kraxmal o`lchanmasi konussimon kolbaga solinib, ustidan 100 ml distillangan suv quyiladi. Aralashtirib 5-8 tomchi fenol-ftaleinning 1 %-li spirtli eritmasidan tomiziladi va 0,1 mol/dm<sup>3</sup> natriy gidrooksid eritmasi bilan bir minut davomida yo`qolmaydigan pushti rang hosil bo`lgunicha titrlanadi. Kraxmalning fenolftaleinni tortib olish xossasini hisobga olib, titrlashni tugallashdan oldin yana 5-6 tomchi fenolftalein qo`shiladi. Kislotalilik graduslarda, 100 g kraxmal quruq moddalarining neytrallash uchun sarflangan 0,1 mol/dm³ natriy gidrooksid eritmasi miqdori bilan ifodalanadi.
Kraxmalning kislotaliligi (K_kr) ko`yidagi formula bilan hisob-lanadi
K<sub>kr</sub> = 100∙100∙v/m∙(100-W), (9)
bu erda v - titrlash uchun sarflangan 0,1 mol/dm<sup>3</sup> natriy gidrooksid
eritmasi miqdori, sm<sup>3</sup>;
m - titrlash uchun olingan kraxmal o`lchanmasi, g;
W - kraxmalning namligi, %.

Laboratoriya qaydnomasiga yozish tartibi

Kraxmalni titrlashga sarflangan 0,1 mol/dm³ natriy

gidrooksid eritmasi miqdori (v) _____sm₃
Kraxmal o`lchanmasining massasi (m) _____ g
Kraxmalning namligi (W) _____ %
Kraxmalning kislotaliligi (K_kr) _____ grad
Xulosa ___________________________________________________________