C. J. Omarova,G. B. Sidrasulieva t. S. Bawatdinov «ximiya»

5-ta’jribe. Duzlardin’ toliq gidrolizleniwi. 
Probirkag’a 2-3 ml alyuminiy sulfat Al
2
(SO
4
)
3
eritpesinen quyin’ ha’m onin’ 
u’stine sonsha mug’darda soda Na
2
CO
3
eritpesinen qosin’. Reaksiya na’tiyjesinde 
uglerod(IV)-oksid gazi ha’m alyuminiy gidroksid Al(OH)
3
sho`kpesi payda 
boliwin baqlan’. 
Reaksiyanin’ molekulyar ha’m ionli ten’lemesin jazin’. 
Ko`pshilik duzlar suwda eritilgende duz ionlari menen suwdan payda 
bolatug’in vodorod (H
+
) yaki gidroksil (OH
-
) ionlari reaksiyag’a kirisedi. Bul 
protses duzdin’ gidrolitikaliq tarqliwi yaki gidroliz dep ataladi. 
Eger eritpedegi duz ionlari menen suwdin’ H
+ 
ionlari birikse, eritpedegi 
suwdin’ OH
- 
ionlari konsentratsiyasi artip ketedi ha’m eritpe siltili ortaliqqa iye 
boladi. Eger duz ionlari menen suwdin’ OH
-
ionlari birikse, eritpede H
+ 
ioni 
konsentratsiyasi artip ketip, eritpe kislotali ortaliqqa iye boladi. 
Ba’zi bir duzlardin’ dissotsilaniwi na’tiyjesinde payda qilatugin ionlari 
suwdin’ eki ioni menen ha’m reaksiyag’a kirisedi, na’tijede eritpe ortalig’i neytral 
boladi. Ba’zi bir duzlar bolsa suwda eritilgende gidrolizlenbeydi. 
Duzlardin’ gidrolizleniw tu’rleri ha’m eritpe ortalig’i (pH qiymati) eritpede 
baratugin gidrolizleniw reaksiyasi na’tiyjesinde payda bolatug’in kushsiz 
elektrolittin’ tiykar yaki kislotalilig’i, duz payda etiwi mumkin bolgan tiykar yaki 
kislotanin’ elektrolitlik kushi menen aniqlanadi. 

---

№ 9 – Laboratoriyaliq jumis 
 
Tema: Oksidleniw-qa’lpene keliw reaktsiyalarına tiyisli ta’jriybeleri.
Jumistin’ maqseti: Oksidleniw qalpine keliw reaktsyalarinin’ bariwinda
ortaliqtin’ ta’siri .Oksidleniw-qa’lpine keliw reaksiyalari