Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (carjis)

Central Asian Research Journal For Interdisciplinary Studies (CARJIS) 
ISSN (online): 2181-2454 
Volume 2 | Issue 3 | March, 2022 | SJIFactor: 5,965 | UIF: 7,6 | Google Scholar | www.carjis.org 
DOI:
10.24412/2181-2454-2022-3-187-194 
 
E-mail: [e-mail] 
188 
isbotlangan ma’lumotlarni yetkazib berish va ushbu o’ta muhim hisoblangan 
jarayonlarga yosh izlanuvchi sifatida tahliliy fikrlarni bildirishdan iborat. Ko’p 
hollarda guvohi bo’lamiz-ki, yoshlar ta’limi masalasi ko’tarilganda, salmog’i kundan 
kun oshib, tarozi pallasida og’irlashib borayotgan dunyo bilimlari va ma’lumotlarini 
yoshlar ongiga qanday qilib singdirish, ularning ta’lim olish sifatini yaxshilash va 
sifatli ta’limdan aniq bir maqsadlarga yo’naltirilgan natijalarni qanday qilib olish 
muammolari yuzaga keladi. Xususan yoshlikdanoq berilgan bilimning kelajakdagi 
o’rni haqida bir qancha baxs-munozaralar bo’lishiga guvoh bo’lamiz. Sababi shundan 
iborat-ki, insonning bolalik yillarida uning xotirasi o’tkir va o’rganishga bo’lgan 
immuniteti va ehtiyojlari katta yoshga nisbatan juda yuqori bo’ladi. Ma’lumotlarni 
qabul qilish darajasi ham shu asosda paydo bo’ladi. Aynan shu vaqtda , ya’ni bolalik 
yillarini qamrab oluvchi 4-5 yoshdan boshlab yangi bilimlarni hech qanday qarshilik 
va e’tirozlarsiz qabul qilish sog’lom insonda shakllanadi. Olimlarning fikrlariga ko’ra 
yoshlik chog’ida miya faoliyati bir muncha yaxshi ishlaydi va qanday ko’nikmalar 
hosil qilinsa aynan shu ko’nikmalar eng mayda neyronlarda ham shakllanib,
“adaptatsiya” jarayonini hosil qiladi va yillar sayin o’z ustida ishlash orqali 
sayqallanib, rivojlanib boradi. Bilimlarni o’rgatishning eng yaxshi usuli bu xotiradan 
foydalanish bo’lganligi sababli ko’p maktab o’quvchilarining darsiklarida ifodali 
o’qish va yodlash uchun maqollar hamda she’rlar berilgan bo’lib. o’quvchilar bu 
vazifalarni bajarish davomida bosh miyyaning markaziy qismidagi xotira bo’limiga 
yangi ma’lumotlarni ma’lum bir vaqtga qabul qiladilar. Nima uchun birinchi 
sinfdanoq yodlashga katta e’tibor beriladi? Ko’proq qaytarilgan ma’lumotni bola
eslab qola olgani uchun. Agarda, bu ma’lumotlar aniq tushuntirib berilsa va alohida 
e’tibor qaratilsa, tafakkur qilish qobilyati ham shakllanadi va bu orqali o’rganuvchilar 
nafaqat yoshlikda balkim katta yoshda ham fikrlab ma’lumotlarni ko’proq muddatga 
eslab qola bilish imkoniyatiga ega boladi. Fikrlash orqali inson kreativ-yangicha 
o’ylaydi, har bir masalaga alohida e’tibor qaratadi va mulohazalarni 
saralaydi,muhokama qiladi, kerak joyda o’z fikrini himoya ham qiladi, hamda 
xotiraga o’zining uzoq muddat sarflab chiqargan xulosasini joylaydi. Bu esa yangi 
kelayotgan ma’lumotlarning tahlili va rivojlanishi uchun asos bo’ladi. Dunyodagi 
barcha bilimlarni, xususan tillarni o’rganishda ham tanqidiy-ijodiy fikrlashga katta 
ahamiyat qaratiladi. Barchaga ma’lumki, tillarda asosan yangi so’zlarni yodlash, 
grammatik jihatdan qoidalarni eslab qolish va ular asosida muloqot qila olish asosiy 
vazifa hisoblanadi. Buning uchun tilni o’rganayotgan o’rganuvchi nimani 
o’qiyotganiga e’tiborini qaratadi. Ma’noni aniq tushungandagina uni to’liq 
o’rganilgan deb qarash mumkin. Zamonaviy texnalogiyalar davrida tillarni 

---