Cho‘lpon nomidagi nashriyot-matbaa ijodiy uyi Toshkent — 2019 R. Farmonov, U. Jo‘rayåV, sh. Ergashev jahon tarixi

Bu davrda O‘rta asrlarning Xitoy va Usmoniylar imperiyasi
kabi qudratli davlatlari hamon harbiy jihatdan kuchli bo‘lsa-da,
xalqaro munosabatlarda ularning roli pasayib bordi. Yevropada
kapitalizmning rivojlanishi millatlarning shakllanishiga olib keldi.
Ammo milliy davlatlarning vujudga kelish jarayoni qattiq kurashlar
ostida amalga oshirildi.
Bu davrda Yevropa davlatlari o‘rtasidagi dengiz yo‘llarini egal-
lash, Amerika, Osiyo va Afrikada mustamlakalarga ega bo‘lish
uchun olib borilgan kurashlar xalqaro munosabatlarning asosini
tashkil qildi. Bu kurashlar natijasida jahon mustamlaka tizimi
shakllandi. Yangi davrning eng sharmandali hodisasi – qul savdosi
ham shu davrga xos edi.
1. XVI–XVIII asrlardagi xalqaro mojaro va urushlarning sabablari nimalardan
iborat edi?
2. Vestfal tinchlik sulhi mazmuni nimadan iborat edi?
3. Yevropa davlatlarining deyarli barchasi ishtirok etgan Yetti yillik urushning mo-
hiyati nimadan iborat?
4. Kuchukqaynarji shartnomasining mazmuni nimadan iborat?
Ijodiy ish topshirig‘i
Vestfal tinchlik sulhi va Kuchukqaynarji shartnomasi haqidagi ma’lumotlarni
matndan toping va jadvalning ikki ustunida tahlil qiling.
http://eduportal.uz

---

37
Internet vositasida Karl II va Filipp Anjuy faoliyati bilan tanishib chiqib, tahlil
qiling.
Xaritadan foydalanib, XVII–XVIII asrlardagi xalqaro munosabatlarni tahlil qiling.
7-mavzu: FRANSIYADA MUÒLAQ MONARXIYA.
BUYUK FRANSUZ BURJUA INQILOBI
XVII asrda Fransiyaning iqtisodiy, ijtimoiy-siyosiy taraqqiyoti
ziddiyatli xarakterga ega edi. Kapitalistik munosabatlarning kirib ke-
lishi natijasida yuz bergan iqtisodiy o‘sish, absolutizmning mustah-
kamlanishi, soliqlarning oshishi, xalq ommasi ahvolining yomonla-
shuvi va doimiy xalq qo‘zg‘olonlari bilan qo‘shilib ketdi. Yangi iqti-
sodiy munosabatlar, ayniqsa, qishloqda juda qiyinchilik bilan o‘ziga
yo‘l ochib bordi.
XVI asr oxiri – XVII asr boshlarida Fransiya jadal iqtisodiy o‘sish
davrini boshdan kechiradi. Bunga qirolning soliqlarni kamaytirishi,
manufakturalar uchun qulay moliyaviy sharoit yaratishi, ishlab chi-
qarishni rag‘batlantiruvchi boj soliqlarini joriy qilishi, texnik yan-
giliklarni qo‘llab-quvvatlashi orqali erishildi. Qirol bilan burjuaziya
o‘rtasidagi ittifoq mustahkamlanib, xalqning noroziligi ham pasaydi.
Ichki bozorning kengayishi aholining o‘sishiga olib keldi. Inqilob
arafasida Fransiya aholi soni bo‘yicha Yevropaning eng katta davlati
edi. Shu davrda boshlangan islohotlarning amalga oshmay qolishi
siyosiy va iqtisodiy islohotlarning absolutizm bilan sig‘ishmasligini
ko‘rsatdi. Jamiyatda ijtimoiy ziddiyatlar kuchayib, mamlakat inqilob
yoqasiga kelib qoldi.