Chorvoq suv ombori atrof-muhitiga turizmning ta’siri

Qishloq xo‘jaligi. bugungi kunda qishloq xo‘jaligini ekstensiv yo‘l orqali rivojlantirish atrof-muhitga bo‘lgan antropogen ta’sirni kuchaytirmoqda. Dehqonchilik va chorva mollari uchun suv ombor atrofidagi o‘zlashtrilmagan yerlardan foydalanish orqali hududdagi fauna va florani o‘zgarmoqda [4-6].
Aholining qo‘shimcha ehtiyolari. Chorvoq suv ombori atrofida 8 ta mahalla fuqorolar yig‘ini mavjud. Aholining ko‘plab qismi hizmat ko‘rsatish sohalarida band hisoblanadi, bunga asosiy sabab hududga tashrif buyuruvchi sayyohlar hisoblanadi.Suv omborga tutash hududda jami 16124 nafar aholi doimiy ro‘yhatdan o‘tgan. Suv ombor hududidan yil davomida 960 tonna maishiy chiqindi yig‘ib olinadi.
1-jadval

Tr	Mahalla nomi	Xonadonlar soni	Aholi soni	Sanatoriya, oromgohlar va pansionatlar soni	Fermer xo‘jaliklari soni
1	Sijjak	825	3525	10	5
2	Nanay	392	1522	5 ta	7
3	Bog‘iston	285	1255	7	2
4	Boladala	158	650	2	11
5	Burchmulla	871	4024	11	5
6	Yakkatut	712	3015	6	5
7	Yangiqo‘rg‘on	229	810	11	5
8	Navobod (Yusufxona)	502	1641	28	16
	Jami	3974	16124	80	56

Izoh: Bo‘stonliq tumani statistika bo‘limining 2022-yil 1-yanvar holatiga ko‘ra ma’lumoti.

Bugungi kunda Chorvoq suv omborining atrof-muhitiga ta’sir etayotgan antropogen omillarni kamaytirishga hudud ekotizimini yaxshilashga doir hukumat doirasida etibor berilmoqda. Chorvoq suv ombori atrofida bugingi kunda 666 ta turistik obyekt mavjud.

4-rasm Chorvoq suv ombori atrofidagi turistik obyektlar soni va turi
5-rasm Chorvoq suv ombori atrofidagi turistik obyektlarning yotoq joylar soni
Chorvoq suv ombori atrofida antropogen omillarning tasiri mavsumiy harakterga ega bo‘lib asosan yoz mavsumida tabiatga ta’sir sezilarli darajada ortib ketadi Chorvoq suv ombori atrofida bugungi kunda turizmni rivojlantirish va atrof-muhitga antropogen tasirni kamaytirish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2021-yil 6 avgustdagi “Chorvoq suv ombori atrofidagi togʻ va togʻ oldi hududlarda oʻsimlik qoplamining qisqarishini oldini olishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar toʻgʻrisida”gi 499-son qarori qabul qilindi [7].
Chorvoq suv ombori hamda uning atrofidagi togʻ va togʻ oldi hududlarida oʻsimlik qoplami qisqarishining oldini olishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlar dasturi tasdiqlandi:

• 
  togʻ va togʻ oldi hududlarini oʻrmonlashtirish hamda yer eroziyasining oldini olish boʻyicha mahalliy flora tarkibida uchraydigan daraхt va butalar sonini koʻpaytirish;
  
• 
  kuchli shamol va changli boʻronlar ta’sirini yumshatuvchi ihota daraхtzorlarini barpo etish;
  
• 
  chorva mollarining boqilish hududlari va chiqindi zonalarini tartibga solish;
  
• 
  oʻsimlik qoplamining qisqarishiga ta’sir etuvchi tizimli omillarni oʻrganishga qaratilgan keng koʻlamdagi ilmiy tadqiqotlarni tashkil etish;
  
• 
  ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish, aholi salomatligini asrash;
  
• 
  koʻkalamzorlashtirishga qaratilgan kompleks chora-tadbirlarni amalga oshirish.
  

Shuningdek Chorvoq suv ombori atrofida antropogen tasirni kamaytirish maqsadida turistlar uchun qulay bo‘lgan ochiq tabiiy hududllarni kengroq tavsiya qilish orqali ma’lum hudud uchun tushadigan turistik yukni kamaytirish mumkin. Bugungi kunda Chorvoq suv ombori va uning atrof-muhitiga bo‘lgan antropogen ta’sirni kamaytirish maqsadida Chorvoq Travel nomli innovatsion mobil ilova yaratilgan bo‘lib ilovada hududning turistik jozibadorligini oshirish va atrof-muhit holatini yaxshilash nazarda tutilgan.
Xulosa o‘rnida Chorvoq suv ombori atrofida joylashgan turistik obyektlarni xatlovdan o‘tkazish orqali hududda mavjud bo‘lgan aholi soni va ulardan chiqayotgan chiqindi miqdorini aniqlash orqali hududda tizimli ishlarni amalga oshirish mumkin, shuningdek turistlar uchun yangi hududlarni kashf qilish orqali turistlarni oqimini boshqa hududlarga yo‘naltirish va yangi hududlarda kichik ekolagerlarni tashkil qilish orqali antropogen ta’sirni kamaytirish mumkin. Suv ombor atrofidagi qishloq xo‘jaligi yerlaridan intensiv yo‘l orqali foydalanish natijasida hududni ekologik holatini yaxshilash mumkin.