Dars Dars maqsadlari

Darsni umumpedagogik jihatdan tahlil qilishda darsning hamma jihatlari hisobga 
olinadi. O‘qituvchining kiyinishi, nutqi, bolalar bilan munosabatlari, muomalasi, shu 
mavzuni bilish darajasi, dars berish usullarining to‘g‘ri tanlanganligi,o‘quvchilarni yangi 
mavzuni o‘zlashtirganlik darajasi, dars maqsadiga erishganligi va shu bilan birgalikda sinf
xonasining tozaligi va sanitariya-gigiyena talablariga rioya qilinganligi o‘rganiladi. Darsni 
umumpedagogik jihatdan tahlil qilishda quyidagilarni hisobga olish o‘rinli bo‘ladi: 
- o‘quv yoki dars xonasining dars o‘tishga tayyorgarlik holati(dars jihozlari); 
- o‘quv xonasining sanitariya-gigiyena holati; 
- o‘qituvchining dars mavzusi bo‘yicha ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadi; 
- o‘qituvchining mazkur darsga ilmiy-metodik va umumiy pedagogik jihatdan qanchalik 
tayyorlanganlik darajasi; 
- o‘qituvchining dars bosqichlaridan to‘g‘ri foydalanganligi; 
- o‘qituvchining o‘quvchilarga ta’lim-tarbiya berishda pedagogik jihatdan namunalilik 
darajasi; 
- o‘quvchilar bilimiga qo‘yiladigan bahoning adolatli va izohli bo‘lishi; 
- o‘quvchilarning darsdagi faolligi,intizomi, mustaqil fikr yuritishi hamda mazkur fan 
asoslarini o‘zlashtirib olganlik darajasi; 
- o‘quvchilarning o‘qituvchi darsiga munosabati va hurmat bilan qarashi; 
- o‘qituvchining darsdagi rahbarlik roli va ish uslubi, ta’limni tarbiyaga bog‘lashi; 
- dars jarayonida o‘lkashunoslik,ekologiya va tabiatni muhofaza qilish materiallaridan 
foydalanishi; 
- o‘qituvchining darsda asosiy maqsadiga erisha olganligi kabilar. 
Darsni psixologik-pedagogik jihatdan tahlil qilish tizimi 
I. Darsning aniq maqsad va vazifalarga bog‘liq ravishda tuzilishiga psixologik baho 
berish. 
a) darsning mavzusi, maqsad va vazifalari: 
b) darsning tuzilishi va uning psixologik jihatdan maqsadga muvofiqligi. 

---

II. Darsning mazmuniga psixologik jihatdan baho berish: 
a) o‘quv materiallarining sifati (tasvirlovchi, tushuntiruvchi, ko‘rgazmalilik, aniqlik, 
mavhumlik va umumlashganlik darajasi); 
b) o‘quvchining bilish faoliyatini rivojlantirish, o‘quv axborotini idrok etishi (obrazli, 
og‘zaki mantiqiy xotirani, xayoliy tafakkurni, hayotini). U qanday his-tuyg‘ularni 
uyg‘otadi? 
v) mazkur material o‘quvchilar bilish faoliyatining yosh xususiyatlariga, ularning hayotiy 
tajribasi va bilimlari darajasiga mos kelishi; 
g) o‘qituvchining murakkab o‘quv materialini mazkur yoshdagi o‘quvchilarning idrok 
etishi uchun qulay, tushunarli va qiziqarli uyushtirish (bayon qilishning ravshanligi va od- 
diyligi, yorqin misollar, o‘xshatishlar, qiyoslashlarning mavjudligi, ko‘rgazmali material- 
lardan foydalanishi, hayot bilan bog‘lashi). 
d) o‘rganilayotgan materialning tarbiyaviy ta’siri (axloqiy, estetik va h.k.). O‘qituvchi 
uning tarbiyaviy imkoniyatlarini qay darajada amalga oshiradi? 
Buning uchun eng avvalo, darsga kirishdan maqsad nimadan iborat ekanligini 
aniqlab olish zarur. Dars quyidagi maqsadda kuzatiladi va tahlil qilinadi: 
- ta’lim va tarbiya jarayoni sifatini aniqlash; 
- o‘qituvchining pedagogik mahoratini oshirishga yordam berish;. 
- ilg‘or ish usullari va metodlarini o‘rganish va ommalashtirish;. 
- o‘qituvchilarning o‘zaro tajriba almashishi; 
- o‘quvchilarning bilimi va tarbiyalanganlik darajasini aniqlash; 
- ilmiy-tadqiqot ishlarini amalga oshirish 
- o‘quvchilarning bilish faoliyatini o‘rganish; 
- dars jarayonida yuzaga kelashi mumkin bo‘lgan xato va kamchiliklarning oldini olish 
o‘qituvchiga amaliy va metodik yordam ko‘rsatish; 
- ta’lim-tarbiya jarayonida o‘quvchilar psixologik xususiyatlarinng 
- tomonlarida o‘ziga xosligini e’tiborga oliish; 
- darsdao‘quvchilarni faollashtirish va mavzuni o‘zlashtirishlari e’tiborga olinganligi.