Дарс мавзуси: «Электр моторлар ва генераторлар эксплуатацияси». «Электротехнологиялар ва электр жиҳозлардан фойдаланиш»

Куч трансформаторларининг ортиқча юкланишининг чегара қийматлари. Трансформаторларнинг чегаравий ортиқча юкланиши

Т.р.	Номинал қувватига нисбатан ортиқча юкланиш карралигининг руҳсат этилган миқдори	Трансформаторнинг руҳсат этилган ортиқча юкланиш муддати, мин
		Мойли трансформатор	Қуруқ трансформатор
1	2	3	4
1	1,20	–	60
2	1,30	120	45
3	1,40	90	32
4	1,50	70	18
5	1,60	65	5
6	1,75	20	–
7	2,00	10	–

Трансформатор ҳароратининг мавсум давомида ўзгариши

Йил ойларида	Номинал қувватига нисбатан юклама	Ўртача ойлик ҳарорат
		Ҳарорат, ОС
		Ҳавонинг	Трансформатор мойининг	Ҳарорат фарқи
1	2	3	4	5
Май	0,65	26	56	30
Июл	0,49	34	65,5	31,.5
Август	0,48	29	61	32
Сентябр	0,66	22,5	51	28,5
Октябр	0,84	20,0	50	30
Ноябр	0,96	17	58	41
Январ	1,05	2	56	54
Март	0,9	16	59	43

Агросаноат мажмуи объектларининг электр таъминоти очиқ трансформатор подстанцияларида амалга оширилади ва трансформаторлар қуёш нурлари ва шамол таъсирида бўладилар. Қуёш нурлари таъсирида мойнинг юқори қатламлари қизиб, пастки қатламга нисбатан, трансформатор бакининг ўлчамларига қараб, (8-15)ОС га юқори бўлади.

• Агросаноат мажмуи объектларининг электр таъминоти очиқ трансформатор подстанцияларида амалга оширилади ва трансформаторлар қуёш нурлари ва шамол таъсирида бўладилар. Қуёш нурлари таъсирида мойнинг юқори қатламлари қизиб, пастки қатламга нисбатан, трансформатор бакининг ўлчамларига қараб, (8-15)ОС га юқори бўлади.
• Қуёш нурлари таъсирида мойнинг эскириши тезлашиб, эксплуатация муддатлари қисқаради. Трансформатор баки қўшимча равишда яна қуёш нурларидан тўсилса унинг қизишини ва эскиришини олди олинади.
• Доимий шамоллар трансформаторнинг иссиқлик режимни яхшилайди. Шамол тезлиги 2 м/с дан ошса, трансформатор юкламасини ошириш мумкин бўлади. Шамол тезлиги ортган сари трансформаторнинг совиш шароити яхшилана боради.Шамол таъсирида трансформатор мойининг ҳарорати (5-10)ОС га пасайиши кузатилган (44-расм).
• Трансформатор юкламаси фазаларда турлича бўлганда, турли уланиш схемаларида, трансформатор чулғамлари турлича қизийди. Нол кетма-кетлик токларини камайтириш учун қишлоқ хўжалиги электр таъминот тизимларида трансформаторларнинг фаза чулғамлари «юлдуз-юлдуз нолли» схемадан «юлдуз-нолли зигзаг» схемасига ўтказилади. Бунда трансформаторни қизиши камаяди. Бак ичида ҳарорат фарқи камайиб, ҳарорат майдони текисланади.
• Трансформаторнинг юкламаси 0,2 SH бўлганда бакнинг максимал ва минимал ҳароратлари фарқи (5-10)ОС ни ташкил килса, 0,4 S юкланиш билан ишлаганда - гача бўлади. Трансформатор чулғамлари «учбурчак –нолли юлдуз» схемасида уланса ҳам унинг кизиши пасаяди. Умуман олганда, трансформаторнинг фазалар бўйича носимметрик ва нотекис юкламаларида қизиш даражаси фазалар юкланишига, носимметрия даражасига, чулғамларнинг уланиш схемасига ва уланиш группасига боғлиқ бўлади.
• Ёпиқ трансформатор подстанцияларида трансформатор хоналарининг вентиляциясида табиий совуқ бинолардан ва иншоотлардан фойдаланиш ҳам муҳим рол ўйнайди.