Дарс мавзуси: «Электр моторлар ва генераторлар эксплуатацияси». «Электротехнологиялар ва электр жиҳозлардан фойдаланиш»

Статистик маълумотларга қараганда трансформаторларда авариявийлик ҳар 100 тага 7-8 ни ташкил қилади. Трансформаторнинг профилактик синовлари ҳажми ва даврийлиги фақат унинг намлиги билан аниқланса, хато бўлади,. чунки унинг ичида масса алмашиниш жароени кетади. Мойнинг оксидланиш маҳсулотлари қаттиқ изоляцияга сингиб қолади ва трансформаторга янги мой қуйилганда унга аралашиб сифатини бузади. Трансформаторнинг ҳолатига баҳо бериш учун унинг асосий факторларини тахлил қилиш зарур. Изланишларда қаттиқ изоляциянинг қуйидаги кўрсаткичлари фактор сифатида кўриб чиқилади: полимерланиш даражаси ва механик пухталиги, таркибида намлик миқдори, электр мустахкамлик, tg , солиштирма ҳажмий қаршилик, эксплуатация муддати; мой учун сувда эрувчи кислоталар миқдори, кислоталик рақами, намлик миқдори, илашимлилиги(қуюқлиги), солиштирма ҳажмий қаршилик, +20ва70оС да, эксплуатация муддати.

• Статистик маълумотларга қараганда трансформаторларда авариявийлик ҳар 100 тага 7-8 ни ташкил қилади. Трансформаторнинг профилактик синовлари ҳажми ва даврийлиги фақат унинг намлиги билан аниқланса, хато бўлади,. чунки унинг ичида масса алмашиниш жароени кетади. Мойнинг оксидланиш маҳсулотлари қаттиқ изоляцияга сингиб қолади ва трансформаторга янги мой қуйилганда унга аралашиб сифатини бузади. Трансформаторнинг ҳолатига баҳо бериш учун унинг асосий факторларини тахлил қилиш зарур. Изланишларда қаттиқ изоляциянинг қуйидаги кўрсаткичлари фактор сифатида кўриб чиқилади: полимерланиш даражаси ва механик пухталиги, таркибида намлик миқдори, электр мустахкамлик, tg , солиштирма ҳажмий қаршилик, эксплуатация муддати; мой учун сувда эрувчи кислоталар миқдори, кислоталик рақами, намлик миқдори, илашимлилиги(қуюқлиги), солиштирма ҳажмий қаршилик, +20ва70оС да, эксплуатация муддати.
• Кузатув ва ўрганишларда мойнинг си билан қаттиқ изоляциянинг эскириши орасида, мойнинг билан сувда эрувчи кислоталар миқдори орасидаги ҳамда ундаги намлиги орасидаги боғлик борлиги аниқланган. Демак трансформаторнинг энг асосий факторларидан эканлиги маълум бўлди.
• Трансформаторга янги мой қуйилганда унда жуда паст бўлади, эксплуатация давомида юқорида кўриб чиқилган факторлар таъсирида гача ортади. нисбат трансформаторнинг изоляция системаси ҳақида хулоса қилишга имкон беради.
• Масалан трансформаторда кулланилган изоляцияловчи когоз мой таъсирида узининг эскириши окибатида структураси бузилади, целлюлоза парчаланиб оксидланиш маҳсулотлари мойга тушади ва мойнинг сини оширади. Демак когоз (целлюлоза асосли) қаттиқ изоляцияли трансформаторларда фақат мойни эмас, балки унинг қаттиқ изоляцияси сифати ҳақида ҳам маълумот олиш имконини беради. Трансформатор мойи таркибидаги сувда эриган кислоталар микдори ҳам мой сифатини етарли аниқликда баҳолаш имконини беради, айниқса, мойни сифатсизлигини аниқлашда.
• 45-расмда трансформаторнинг қаттиқ изоляциясининг эксплуатация даврида эскириб полимерланиши кўрсатилган. ва сувда эрувчи кислоталар миқдори трансформатор ҳолатига баҳо бериш учун асос бўлиши мумкин. Агар бўлса намлигини кўрсатади, бўлса, мойда оксидланиш борлиги, агар бўлса, мой эскирганлигини билдиради. Трансформатор ремонтга тўхтатилади. Яхши сифатли изоляцияда бўлади.