Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi

muayyan muammolar o ‘ylatadi, tashvishga soladi. Ijodkor o ‘sha 
muammoni idrok etishga intilishi ichki ehtiyojga aylangani uchun 
ham asarga qo‘l uradi. Shu ma’noda badiiy asar — «ehtiyoj farzandidir». 
Demak, paydo boMishi va ijodga turtki berishi jihatidan problema 
birlamchi, o ‘sha problemani badiiy idrok etish uchun ijodkor bunga 
keng imkon beruvchi hayot materialini ajratib oladiki, bu badiiy 
asar temasi (mavzu)dir. Ya’ni ijodkomi o ‘ylatgan, tashvishga solgan 
muammo(lar) asar temasini belgilaydi.
Asarda tasvirlanayotgan badiiy reallik muallif tomonidan ko‘rilgan, 
ideal asosida g‘oyaviy-hissiy baholangan va ijodiy qayta ishlangan 
voqelikning aksidir. Ya’ni badiiy asarda voqelik quruqqina «aks 
ettirilmaydi», unga muallifning g‘oyaviy-hissiy bahosi ham qo‘shiladi 
(hatto muallif o‘ta «obyektiv» boMishga intilganida ham, uning nuqtai 
nazaridan ko‘rilgan badiiy voqelikda ijodkor subyekti akslanaveradi).
Tasvirlanayotgan voqea-hodisalarga muallifning g‘oyaviy-hissiy 
m u n osa b a ti, ob razlar sistem a si v o sita sid a ifo d a la n g a n  
problematikaning badiiy idrok etilishi va baholanishi tendensiya(lat., 
«intilmoq», «yo‘naltirmoq») deyiladi. Demak, tendensiya asar 
problematikasidan kelib chiqib tanlangan hayot materialini 
umumlashtirgan («yo‘naltirgan») holda badiiy g‘oyaga aylantiruvchi 
vosita ekan. Ya’ni asarda qo‘yilgan problemaning hayot materiali 
asosida idrok etilishi va baholanishidan badiiy g‘oya (kengroq olsak
— badiiy konsepsiya) o ‘sib chiqadi.
Mazmunning shaklga ta’sirini, uning belgilovchilik xususiyatini 
shu asosda yana bir bor kuzatish imkoniga egamiz. Birinchidan, tasvir 
va tadqiq uchun tanlab olinayotgan hayot materiali ixtiyoriy (spontan)