Dilmurod quronov a d a b iy o t s h u n o s L ik k a k ir ish oliy va o ‘rta maxsus ta'lim vazirligi


Konkret badiiy asar mazmuniga ta’sir etuvchi muhim omillardan


Download 3.09 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/181
Sana23.09.2023
Hajmi3.09 Mb.
#1685579
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   181
Bog'liq
1b0e79145e1d2c06c937d2f1838d8a77 ADABIYOTSHUNOSLIKKA KIRISH

Konkret badiiy asar mazmuniga ta’sir etuvchi muhim omillardan 
biri ijodkor dunyoqarashidir. Inson voqelikni, unda yuz berayotgan 
hodisalami o‘zining dunyoqarashi bilan bogMiq holda ko‘radi. Shunga 
ko‘ra, biz «real voqelik» deb atayotgan narsa turli individlar ongida 
turlicha akslanadi va turlicha baholanadi, demakki, «haqiqat» 
tushunchasi nisbiydir. Bir davrda yashagan bir necha ijodkoming 
bir xil mavzudagi asarida tamoman farqli g‘oyalaming ilgari surilishi, 
voqelik ularda turlicha baholanishi mumkindir. Fikrimizni 
oydinlashtirish uchun tematik jihatdan bir-biriga yaqin boMgan «Kecha 
va kunduz» va «Qutlug‘ qon» romanlariga bir qurgina qiyosiy nazar 
tashlash foydali. Har ikki roman ham jamiyatning muayyan 
bosqichdagi holatidan «qoniqmaslik» yoxud unga nisbatan «isyon» 
natijasi oMaroq yaratilgan. Deylik, sotsialistik ideallarga chin dildan 
ishongan Oybek ruhiyatiga 30-yillar voqeligi qattiq ta’sir qilgan: adib 
ongida ziddiyat va chigalliklar(ideallarida shubhalanish) paydo 
boMganki, ulami hal qilish uchun yaqin o ‘tmishni badiiy tadqiq 
yetishga jazm qilgan. Biz Oybek o ‘tmishni atayin rasmiy nuqtai nazaiga 
mos yaratgan, degan fikrdan mutlaqo yiroqmiz. Aksincha, adib o ‘z


ideali asosida ko‘rilgan voqelikni «Qutlug‘ qon» badiiy voqeligida 
haqqoniy aks ettirgan, uning vositasida yurtining taraqqiyot yo‘lini 
badiiy tadqiq etgan va shu asosda o'zining konsepsiyasini butlab olgan. 
Ya’ni yaqin o ‘tmishning badiiy tadqiqi asosida Oybek oktyabrda 
tanlangan yo‘1 to ‘g‘ri edi, degan xulosaga kelganki, natijada 
ruhiyatidagi ziddiyatu chigalliklar barham topgan. Yurtining o ‘tmishiga 
yigirma yil yuksakligidan nazar solgan Cho‘lpon esa «Kecha va kunduz» 

Download 3.09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   181




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling