Dilnavoz Yusupova
Download 2.95 Mb. Pdf ko'rish
|
yusupova.universal qo\'llanma .adabiyot
- Bu sahifa navigatsiya:
- Ijodiy faoliyati 397 I. Qissalari
- II. Romanlari
|
(1948 – 2003)
Hayotiga doir muhim ma’lumotlar Tog‗ay Murod Surxondaryoning Denov tumaniga qarashli Xo‗jasoat qishlog‗ida 1948-yili tug‗ildi. Qishloqdagi o‗rta maktabni tugallab, 1966 – 1972-yillarda hozirgi O‗zbekiston Milliy universitetining jurnalistika fakultetida ta‘lim oldi. 1972 – 1976-yillarda respublika radiosining «Vatandoshlar» (xorijiy ellarga mo‗ljallangan) tahririyatida xizmat qildi, «O‗zbekiston fizkulturachisi» gazetasida, 1982- yildan 1985-yilgacha esa «Fan va turmush» jurnalida ishladi. 1985 – 1987-yillar ichida Moskvadagi Jahon adabiyoti institutida ham tahsil olib qaytdi. Tog‗ay Murod 55 yoshida hayotdan ko‗z yumdi. Ijodiy faoliyati 397 I. Qissalari «Yulduzlar mangu yonadi» (1976, qissada tarixiy qadriyat – kurash, kurashchi polvonlar, ular orasidagi muomala-munosabatlar, ziddiyatli hayotiy muammolar qalamga olinadi). «Ot kishnagan oqshom» (1979, qissa sho‗ro davri adabiyotidagi ko‗plab boshqa asarlardan oxiri «umidbaxsh sadolar bilan» tugamasligi jihatidan ham ajralib turardi. Qissa qahramoni Ziyodulla chavandoz o‗zining sevimli, vafodor va bir umrga sadoqatli otidan najot tilaydi). «Oydinda yurgan odamlar» (1980, qissa qahramonlari – Qoplonbek va Oymomo oliyjanob qalb egalaridir. Befarzand bo‗lgan Qoplonbek va Oymomo bir- birlaridan voz kechishmaydi). «Qo‗shiq» (1985). II. Romanlari «Otamdan qolgan dalalar» (1993, roman o‗zbek xalqining chor Rossiyasi va sho‗ro bosqini ostida o‗tgan hayotini – yuz yildan ortiqroq tarixni o‗zida mujassam etgan. Asarda bir oilaning uch avlodi hayoti misolida butun millatning taqdiri o‗ta ta‘sirchan bo‗yoqlarda ifoda etiladi. Oqposhshoning asl niyatini anglamay, bosqinchilarning uyatli qiliqlaridan orlanib tug‗ilib o‗sgan yerini tashlab ketgan Jamoliddin ketmon XIX asr oxiri – XX asr boshlaridagi xalq vakili edi. Nima qilib bo‗lsa-da yurt tuprog‗ini bosqinchilardan tozalash niyatida qo‗liga qilich tutgan Aqrab (Chayon) XX asrning 20-yillarida milliy istiqlol yo‗lida shahid bo‗lgan bobolarimiz timsoli sifatida ko‗rinadi. Shunday shavkatli otalardan to‗ragan Dehqonqul esa o‗sha paytdagi hukmron Moskvaning «paxta mustaqilligini ta‘minlash» siyosati qurboni – millionlab huquqsiz kolxozchilarning umumlashma obrazidir. «Otamdan qolgan dalalar» romani uchun Tog‗ay Murod Qodiriy nomidagi Davlat mukofoti bilan taqdirlangan. Aynan shu roman e‘lon qilingach, adibga «O‗zbekiston xalq yozuvchisi» unvoni berilgan. Bu asar asosida taniqli kinorejissyor Shuhrat Abbosov ikki qismli badiiy filmni suratga olgan) «Bu dunyoda o‗lib bo‗lmaydi» (romanda sho‗ro davlati yiqilgach, bir umr sig‗inib kelgan e‘tiqodi yolg‗on chiqqan Botir firqa obrazi tasvirlangan) |
