81
kabi qizning yuzi ham uning qomatini ochadi.
Mubolag‘a
Mubolag‘a (
kattalashtirish, kuchaytirish) adabiy asarda
tasvirlanayotgan badiiy
timsol harakati yoki holatini bo‗rttirib, kuchaytirib ifodalash san‘atidir. U g‗arb
adabiyotida giperbola deb ham yuritiladi. Mubolag‗aning 3 xil darajasi bor:
1)
tablig‘ – aqlan ishonish mumkin bo‗lgan,
hayotda ham yuz berishi
mumkin bo‗lgan mubolag‗a:
Kecha kelgumdir debon ul sarvi gulro‘ kelmadi,
Ko‘zlarimg‘a kecha tong otquncha uyqu kelmadi.
(
Alisher Navoiy)
2)
ig‘roq – aqlan ishonish mumkin bo‗lsa ham hayotda yuz bermaydigan
mubolag‗a:
Ko‘tardi orqasiga bodponi,
Nechukkim bodpo, ul dilraboni.
Chu ikki-uch yig‘och gom urdi shaydo,
Bo‘lib ollinda qasr-u havz paydo.
(
Alisher Navoiy)
3)
g‘uluv – aql ham bovar qilmaydigan, hayotda ham yuz berishi mumkin
bo‗lmagan mubolag‗a:
Har qizil gulkim, yuzing shavqida olib isladim,
Yetgach ohim shu’lasi oni sarig‘ gul ayladim.
Shuningdek, adabiyotda mubolag‗aning
ifrot va
tafrit turlari ham uchraydi.
Ifrot – behad orttirilgan, kuchaytirilgan mubolag‗a.
82
Tikilsam, quriydi daryoning gumi,
Na’ra tortsam, qular qo‘rg‘onning timi.
(«
Alpomish»)
Tafrit – ifrotning aksi bo‗lib, tasvir obyektini o‗ta kichraytirib
ifodalashni nazarda
tutadi, litota deb ham yuritiladi.
Nozuklik ichra belicha yo‘q tori gisuyi,
O‘z haddini bilib belidin o‘lturur quyi.
(
Lutfiy)
Bo‘yung sarv-u sanubardek, beling qil,
Vafo qilg‘on kishilarga vafo qil.
(
Xorazmiy)
Do'stlaringiz bilan baham: