Dinlari tarixi

Alisher Navoiy
TARIXGA NAZAR 

---

71
g‘oyalarning musulmonlar orasida tarqalishiga, ularning 
e’tiqodlari buzilishi, sog‘lom aqidaga putur yetishiga 
sabab bo‘lmoqda. Aksariyat «tariqatchilar» o‘z guruh 
a’zolarini piriga qo‘l bermagan boshqa oddiy musul-
monlardan ustun qo‘yadilar, «piri yo‘qning – dini yo‘q» 
qabilidagi g‘oyalarni tarqatishga urinadilar.
Tasavvuf esa bunday noto‘g‘ri fikrlarga qarshi 
bo‘lgan, kishilar orasida tenglik, birodarlik, ijtimoiy 
adolat, jamiyatga manfaatli mehnat faoliyati bilan 
mashg‘ul bo‘lishni targ‘ib etgan. Masalan, Bahouddin 
Naqshbandning «Dil ba Yoru dast ba kor» hikmati asrlar 
osha o‘zining mazmunini yo‘qotmagan.
Tasavvufiy qarashlarning yaxlit ta’limotga aylanib, 
islom o‘lkalariga keng yoyilishi kishilar hayotida mu-
him voqelikka aylangan.
Mumtoz tasavvufga xos go‘zal axloq, yuksak ma’na-
viy fazilatlarni shakllantirish, komil inson, nafs tar-
biyasi, vatanparvarlik kabi g‘oyalar xalqimizning asrlar 
davomida takomiliga yetib borgan ma’naviy boyligini 
tashkil etadi. Hozirgi sharoitda ham tasavvufning ana 
shunday xususiyatlarini ko‘rsatib berish kishilarni tur-
li asossiz g‘oyalar va maslaklarga adashib kirib qoli-
shining oldini olishda muhim ahamiyatga ega.
MA’LUMOT
UCHUN
Markaziy Osiyo-
da tasavvuf va 
tariqatchilik 
o‘rtasidagi 
nomutanosib-
lik ulkan il-
miy meros va 
an’anaviylikdan 
uzoqlashishning 
natijasidir. 
1. Tasavvufning asl mohiyatini buzib talqin qilish qanday oqibat-
larga olib keladi?
2. Tariqatchilikning tasavvufdan farqi nimada?
3. Tariqatchilikning qanday belgilarini bilib oldingiz?
4. Tariqatchilar tomonidan qanday noo‘rin holatlar kuzatiladi?
MUSTAHKAMLASH UCHUN