§59. Tabıs sepligi
shınıǵıw. Kimdi?, neni? sorawlarına juwap bere- tuǵın atlıq sózlerdi tabıń. Jalǵawların anıqlań.
Keńseniń qarawılı Palmandı shaqırıp keldi. (N.D.) 2. Murap atın qattı aydap keldi de, qazılǵan salmanı kórip, asıqpay Pirnazardı sóz benen tóbeledi. (B. B.) 3. Men Sabırdı jaqsı bilemen, sebebi balalıq dáwirdi birge ótkerdik. (N.D.)
Tabıs sepligindegi atlıq sózler gápte feyil sózler menen kelip, is-hárekettiń tikkeley obyektin bildiredi. Kimdi?, ne- ni? sorawlarına juwap beredi, gápte to- lıqlawısh wazıypasın atqaradı. Mısalı: Olar Gúlsaranı (kimdi?) izledi. Qoydı (neni?) baqtı. Bul súwretti (neni?) men saldım.
Eger zat sóylewshige de, tıńlawshıǵa da anıq bolsa, sol zattı ańlatıwshı tabıs sepliginiń jalǵawı atlıq sózlerge jalǵanadı. Mısalı: Sen ol kitaptı maǵan ber. Qıyın esaptı sen shıǵardıń.
Eger zat sóylewshige de, tıńlawshıǵa da anıq bolmay ulıwma aytılsa, onda tabıs sepliginiń jalǵawı jasırın jalǵanadı. Mısalı: Gúl (gúldi) terdim. Ertek (ertekti) tıńladım.
shınıǵıw. Gáp ishindegi sózlerge tabıs sepliginiń jalǵawların ashıq hám jasırın túrde jalǵap gáp qurań hám sorawların qoyıń.
Gazeta, adamzat, besik, búrkit, jipek, xalıq, dástúr.
Do'stlaringiz bilan baham: |
