E berdimuratov, Q. Allanazarov, G. Patullaeva qaraqalpaq tili

§61. Orın sepligi

223. 
     shınıǵıw. Oqıń. Kimde?, nede?, qayda? degen sorawlarǵa juwap beretuǵın sózlerdi tabıń. Mánilerin anıqlań.
     

1. Kóldiń ultanınan pishen aralas urıq tabılıp edi. Toyınaǵoysın dep edim. 2. Atızda miynet qaynadı.

3. 
   Arqashta dástelewli jatqan pishen bar edi, — dedi Axmet. (K.E.) 4. Kózinde, bet-álpetinde quwanıshtıń nurı jaynadı. (M.D.)
   

Orın sepligindegi atlıq sózler kimde?, nede?, qayda?, qay jerde? degen so- rawlarǵa juwap beredi. Mánisi boyınsha zattıń, is-hárekettiń ornın bildiredi. Mısalı: Úyde (qayda?) kitap oqıdım. Ayparshada (kimde?) shıraylı súwret kórdim.
Orın sepligindegi atlıq sózler kimde?, nede? sorawlarına juwap berip, tolıqlawısh xızmetin atqaradı. Mısalı: Sarada (kimde?) qızıqlı kitaplar bar. Almada (nede?) qurt joq. Eger orın sepligindegi atlıq sózler qayda?, qay jerde? degen sorawlarǵa juwap berip kelse, pısıqlawısh xızmetinde qollanıladı. Mısalı: Bizler sayaxatta (qayda?)
boldıq. Olar awılda (qay jerde?) jasaydı.

223. 
     shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Kimde?, nede?, qayda?, qay jerde? degen sorawlarǵa juwap beretuǵın sózlerdi tabıń. Qaysı gáp aǵzası ekenligin anıqlań.
     

1. Mektebimizde doslıq sarayı bar. 2. Mektep qaptalında hár túrli terekler, miywe aǵashları ósip tur. 3. Biz quslarǵa ǵamxorlıq etemiz. 4. Uyada dán salatuǵın orın ajıratılǵan.

223. 
     shınıǵıw. Hárbir gápte úsh sózden bar. Eger tiyisli sózlerdi ornı-ornına qoysańız, naqıl-maqallar payda boladı. Seplik jalǵawlı sózlerdiń astın sızıp túsindiriń.
     

Jaqsınıń Talaplıǵa Jaqsılıq Til Aqıl Ónerli Miynetsiz Dım

nur sózi ráhát bazarda jerde órge bilmeseń qılıshtan

mazalı. jawar. júzedi. úndeme. qalmas. satılmaydı. keskir. joq.

223. 
     shınıǵıw. Berilgen sózlerdi birlik hám kóplik sanlarda sepleń.
     

Isbilermen, ilimpaz, saray, dos, shıǵarma.

223. 
     shınıǵıw. Kóshirip jazıń. Seplik jalǵawlı sózlerdi tawıp sorawların qoyıń.
     

1. Sarayda adamlar tolıq jıynalǵan edi. 2. Cextan jumısshılar shıǵıp kiyatır. 3. Joldasovtıń xojalıǵı qalada jasaydı. 4. Bayramda jalawlar qıstırıladı.
5. Ornında bar ońalar.

§62. Atlıqtıń jay hám tartımlı seplewleri

223. 
     shınıǵıw. Qosıqtı tásirli etip oqıń. Qara hárip penen jazılǵan sózlerdiń qalay seplenip turǵanın túsindiriń.
     

Táǵdir inam etken seni babama, Áwladıńnıń payı Watan topıraǵı. Sennen demin alǵan Adam ataǵa, Júregimniń qanı Watan topıraǵı.

Maman biyiń eldi jıynap saldı jar,