E nuritdinov

Yurakning urish tezligi 
 
           Avval  qayd  qilib  o'tkanimizdek,  sog'lom  odam  yuragi  bir  daqiqaga  o'rta 
hisobda 70-72 marta qisqaradi (uradi). Uning qanchalik tez urishi ko'pgina sabablarga 
bog'liq  bo'lib,  hatto  kun  davomida  ham  o'zgarib  turadi.  Yurakning  urish  tezligiga 
tananing  vaziyati  ham  ta'sir  etadi:  odam  tikka  turganda  yuragi  tez  uradi,  o'tirganda 
sekinroq uradi, yotganda yanada 
sekinroq qisqaradi. 
         Jismoniy  ish  bajarilgan  vaqtda  yurak  juda  ham  tez  uradi.  Masalan  sportchilar 
yuragi musobaqa vaqtida bir daqiqada 250 martagacha uradi. 
        Yurakning urish tezligi yoshga ham bog'liq. Bolalar bir yoshga to'lguncha yuragi 

---

 
37 
bir daqiqaga 100-140, 10 yoshda - 90, 20 yoshkl? va undan keyin 60-80 marta uradi, 
keksalarda yurak qisqarishi yana tezlashib daqiqasiga 90-95 ga yetadi. 
        Ba'zi  kishilarda  yurakning  qisqarishlari  ritmi  siyrak  bo'lib,  daqiqasiga  40-60 
atrofida  bo'ladi.  Sunday  siyrakli  ritm  bradikardiya  deb  atalgan.  Bunday  holat 
sportchilarning tinch holatida ko'proq kuzatiladi. 
         Yurakning  qisqarishlar  ritmi  tezroq  bo'lgan  kishilar  ham  uchraydi:  Bu  holat 
taxikardiya deb ataladi. Ularning yuragi bir daqiqaga 90-110 marta uradi va 140-150 
ga ham yetishi mumkin. Odam nafas olganda (havo yutganda), emosional qo'zg'alish 
(qo'rqish, g'azablanish, xursand bo'lish va hokazo) yurak urishi tezlashadi.