Ecologiya MurodovSh lot doc

6.7 Rezistent va elastik barqarorlik.
 Shunday qilib, ekotizimning barqarorligi deganda, 
tashqi ta‘sir natijasida muvozanat holatidan chiqarib, 
boshlang’ich holatga qayta olish xusuyati tushuniladi. 
Har qanday ekotizim bunday ta‘sirning mezonli chegarasi 
bilan tavsiflanadi. Bu chegara rezistent barqarorlik miqdorini 
belgilaydi (6.3 - sxema). Boshqacha qilib aytganda, rezistent 
barqarorlik – o’zini tuzilishi va faoliyatining o’zgarishiga, 
buzilishiga qarshilik ko’rsatuvchi ekotizim xususiyatidir. 
Ekotizim boshlang’ich holati buzilgandan keyin, o’z 
holatiga tez yoki sekin qaytishi mumkin (yoki agar mezon 
chegarasi buzilgan bo’lsa, umuman qaytmasligi mumkin). Bunday 
vaqtinchalik tavsif elastik barqarorlik deb ataladi (6.3 - sxemaga 
qarang). 
Barqarorlikning ikki turi ham teskari bog’langan. 
Sekvoyadan tashkil topgan kaliforniya o’rmonlarining daraxtlari 
po’stlog’i qalin (30 smgacha) bo’lganligi uchun yong’inga 
chidamli (yuqori rezistent barqarorlik), lekin yonib ketsa juda 
sekin tiklanadi (bunday o’rmonning 100 hatto 1000 yilda 
tiklanishi uning past elastik barqarorligini ko’rsatadi). Ingichka 
daraxtlar oson yonib ketadi (past rezistent barqarorlik), lekin tez 
tiklandi (yuqori elastik barqarorlik). 
6.8 Suktsessiya. O’simliklar suktsessiyasi haqidagi 
ta‘limot F.E. Klemints tomonidan (Clements, 1916) yaratilgan. 
O’simliklarning rivojlanish ketma – ketligi, uning fikricha bir - 
necha davrlardan iborat bo’lib, joyning iqlimi bilan jamoa 
rasm). Boshqa tomoni 5 - bobda aytib o’tilganidek, issiq va quruq 
subareal davrda torfning chegara qatlami har xil yoshda hosil 
bo’lgan deb aytib o’tilgan (7.2 b - rasm). 
a – galotsenada cho’llanish va botqoqlanish sinxronligi; 
b – torf qatlami chegarasining metaxronligi 
7.2-rasm. Tabiiy hodisalarning sinxronligi va