Electr xa'm magnetizm lat


Ayırım toq elementinin’ magnit maydanı


Download 1.56 Mb.
Pdf ko'rish
bet63/109
Sana03.02.2023
Hajmi1.56 Mb.
#1153366
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   109
Bog'liq
ELEKTR HA’M MAGNETIZM

Ayırım toq elementinin’ magnit maydanı. Elektrostatikadag’ı sıyaqlı superpozitsiya printsipin 
paydalanımız ha’m ta’jiriybenin’ juwmaqlarına su’yenemiz. Bul printsip boyınsha ha’r bir 
kozg’alıwshı zaryadtın’ magnit maydanı vektorday bolıp qosıladı, ha’r bir zaryad maydandı 
basqa zaryadlardan g’a’rezsiz qozıradı (basqa zaryadlardın’ bar yaki joqlıg’ınan g’a’rezsiz).
(122)-an’latpanı eske tu’siremiz. Eger sol an’latpanı paydalansaq, onda toqtın’ ko’lemlik 
elementi ushın superpozitsiya printsipi mına an’latpag’a alıp keledi:
=
1
[ ]

(129) 
Tap usı sıyaqlı toqtın’ sızıqlı elementi ushın mına an’latpanı alamız: 
=
[ ]

(130) 
Bul formulalar Bio ha’m Savara nızamların an’g’artadı (Bio 1774-jılı tuwılıp, 1862-jılı qaytıs 
bolg’an, al Savara bolsa 1791-jılı tuwılıp, 1841-jılı qaytıs bolg’an). Tolıq maydan (129)- ha’m 
(130)- an’latpalardı barlıq toqlar boyınsha integrallaw arqalı alınadı, yag’nıy: 
=
1
[ ]
(131) 
yamasa
= ∮
[ ]

(132) 
Bul an’latpalardın’ ekewi de tek turaqlı toqlar ushın durıs. Al turaqlı toqlar bolsa barlıq waqıtta 
da tuyıqlang’an. Eger (130)-an’latpanın’ on’ ta’repine ıqtıyarlı tu’rdegi qosındını qosqanda 
barlıq baqlanatug’ın shamalar o’zgermegen bolar edi. Sebebi qa’legen tuyıq kontur boyınsha 
alıng’an integral nolge ten’ bolıp shıg’a bergen bolar edi. Sonlıqtan turaqlı toqlar haqqındag’ı 
ta’limattın’ sheklerinde (131)- ha’m (132)- tu’rdegi Bio ha’m Savaranın’ elementar nızamın 
ta’jiriybede sınap ko’riw printsipiallıq jaqtan mu’mkin bolmag’an bolar edi. Sebebi turaqlı 
toqlardın’ ayırım elementlerin izolyatsiyalaw (toq elementlerin bo’lip alıw) ha’m olar u’stinen 
eksperimentler o’tkeriw pu’tkilley mu’mkin emes. Usıg’an baylanıslı turaqlı toqlardın’ magnit 
maydanı haqqındag’ı ta’limattın’ tiykarına biz qozgalıwshı zaryadtın’ payda etken maydanın 
anıqlawshı nızamdı jatqaramız. Qozgalıwshı zaryadtın’ maydanın ta’jiriybede barlıq waqıtta 

Download 1.56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   59   60   61   62   63   64   65   66   ...   109




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling