Электр хавфсизлиги

60-rasm. Kuchlanish ko„rsatgichi dastagi va simi izolyatsiyasining elektr mustahkamligini 
sinashning almashtirish sxemasi: 1-sinalayotgan kuchlanish ko„rsatgichi; 2-sinalayotgan 
transformator; 3-suvli vanna; 4-elektrod sim 
500 V kuchlanishgacha bo‗lgan elektr uskunalarida qo‗llaniladigan 
kuchlanish ko‗rsatgichi uchun sinov kuchlanishi 1 kV ni, 660 V gacha bo‗lgan 
elektr uskunalarida 2 kV ni tashkil qiladi. Sinovning davom etish muddati 1 
daqiqa. 
Cho‗ntakda olib yuriladigan voltmetrning izolyatsiyalovchi qismi, ushbu 
asbobni ishlatishga mo‗ljallangan kuchlanish klassida, asbobning o‗zi esa, "Elektr 
uskunalarini ishlatishda xavfsizlik texnikasi qoidalari" bo‗yicha sinaladi. 
Sinovlarni dielektrik qo‗lqop, etik va kalishni sinash uchun mo‗ljallangan 
uskuna vositasida o‗tkazish tavsiya qilinadi (61-rasm). 
61-rasm. Dielektrik qo„lqoplar, etiklar va kalishlarni sinashning almashtirish sxemasi: 
1-sinov transformatori; 2-almashlab ulovchi kontaktlar; 3-shuntli qarshilik (15-20 kOm); 
4-gazorazryadli lampa; 5-drossel; 6-milliampermetr; 7-zazryadsizlovchi qurilma; 
8-suvli vanna 

---

189 
1000 V dan yuqori bo‘lgan kuchlanish ko‘rsatgichlari. 
1000 V dan yuqori kuchlanish ko‗rsatkichlarini sinash, uning izolyatsion 
qismini sinash bilan bajarilib, shtanga singari amalga oshiriladi.
Bundan tashqari, uning ishchi qismi 1 daqiqa davomida yuqori kuchla-
nishda sinaladi. Unda neonli lampaning sozligi va yonish boshlanishi aniqlanadi. 
10.7. Izolyatsiyalovchi shtangalarni sinash 
Izolyatsiyalovchi 
shtangalar 
faqat 
yopiq 
taqsimlash 
qurilmalarida 
qo‗llanilishi shart.
Ochiq taqsimlash qurilmalarida esa, faqat quruq havoda qo‗llash, tuman, qor 
va yomg‗irda ishlatish mumkin emas. 
Shuningdek, shtanga faqat malakali kuzatuvchi xodim bilan birgalikda 
ishlatishi kerak. Tutqichli himoya to‗sig‗ini yuqoridagi qismidan ushlamaslik 
kerak. 
Operativ shtangalar, o‗lchov, yerga ulagich shtangalarni mexanik sinovdan 
o‗tkaziladi. 
Izolyatsiyalovchi 
himoya 
vositalarining 
mexanik 
sinovlari, 
elektr 
sinovlaridan oldin o‗tkaziladi. 
Shtangalar, 
namunaviy 
mexanik 
sinovlardan 
o‗tkaziladi. Ishlatish 
jarayonida, shtangalar mexanik sinovlardan o‗tkazilmaydi. 
Tajriba va sinov uskunalarida yerga ulash uchun mo‗ljallangan yerga ulagich 
shtangalardan tashqari (taqsimlash qurilmalari va havo elektr uzatish tarmoqlari 
uchun), operativ shtangalar va boshqa barcha turdagi yerga ulagichlar shtangalari 
uzilish sinovidan o‗tkaziladi. 
500 kV kuchlanishli havo elektr uzatish tarmoqlari simlarida yerga ulagich, 
operativ va o‗lchov shtangalari (chinni izolyatorli operativ shtangalardan tashqari), 
egilish sinovidan o‗tkaziladi. 
Uzilish 
darajasini 
aniqlash 
sinovida, 
shtanganing 
ishchi 
qismi 
mahkamlanadi, dastakka esa, talab qilingan kuch qo‗yiladi (osilgan yuk, 

---

190 
dinamometr orqali lebedka trossi). 
Operativ va yerga ulagich shtangalari 1500 N (150 kgs) bo‗lgan kuch bilan, 
1 daqiqa mobaynida uzilishda sinaladi. 
Chinni izolyatorli operativ shtangalar uchun sinash kuchi, 800 N (80 kgs) ni 
tashkil qiladi. 
10 kV kuchlanishli havo elektr uzatish tarmoqlarida ishlatiladigan yerga 
ulagich shtangalari esa, 1 daqiqa mobaynida 1000 N (100 kgs) uzilish kuchiga 
bardosh berishi zarur. 
Shtangalarning egiluvchanligini aniqlash sinovida, shtangalar gorizontal 
o‗rnatilib, ikki joyidan, ya‘ni dastak uchidan va ajratgich halqa o‗rnatilgan joydan 
mahkamlanadi (62-rasm).