Электр хавфсизлиги

48-rasm. Himoya kaskalari 
Kaskalar, "Elektr uskunalarini ishlatishda xavfsizlik texnikasi qoidalari" 
talablari asosida tayyorlanishi zarur. 
Kaskalar belgilangan maqsadga qarab, bir necha turlarda ishlab chiqariladi: 
cheti soyabonli, fara ushlagichli, olib qo‗yiladigan pelerinali tomchi o‗tadigan 
joylarda ishlash uchun qo‗llaniladigan, qish mavsumida kiyish uchun 
mo‗ljallangan issiq shlemli. Kaskaning barcha detallari o‗tkir qirralar va 
tomonlardan, hamda bo‗rtiqlardan xoli bo‗lishi lozim. Kaska engakdan o‗tkazib 
bog‗lash uchun kamar bilan ta‘minlangan bo‗lishi shart. 
Kaskaning materiali, metall buyumlar bilan urilganda uchqun chiqarmasligi 
kerak. Kaska korpusi ikki tomoni ochiq tok o‗tkazuvchi detallardan xoli bo‗lib, 
1000 V gacha bo‗lgan elektr uskunalarida elektr toki urishidan himoya qilishi 
shart. Kaskaning tashqi yuzasi tekis, silliq, darz ketmagan va pufaksiz bo‗lishi 
zarur. 

---

158 
Montyorning saqlagich kamari va xavfsizlik arqonlari. Montyorning 
saqlagich kamari havo elektr uzatish tarmoqlarida, elektrstansiya va 
podstansiyalarda, taqsimlovchi uskunalarda, balandlikda ishlovchi ishchilarning 
xavfsizligini ta‘minlash uchun xizmat qiladi (49-rasm). 
a)
b)
v)
49-rasm. Himoya kamarlari 
Kamarlar, "Elektr uskunalarini ishlatishda xavfsizlik texnikasi qoida-
lari" talablariga mos kelmog‗i lozim. 
Ishlab turgan elektr uskunalarida ish bajarishda (kavsharlash ishlaridan 
tashqari) texnik kapronli tasmadan (lentadan) yoki shunga o‗xshash materialdan 
tayyorlangan, osma arqonli montyorning saqlagich kamarini ishlatish lozim. Elektr 
uskunalarining tok o‗tkazuvchi qismlaridan kuchlanishni olib yoki tok 
o‗tkazmaydigan qismlaridan kuchlanishni olmasdan kavsharlash ishlarini bajarish 
jarayonida, osma zanjirli saqlagich kamarini ishlatish lozim. 
Kamar karabini qulflab berkitilishi va qimirlamaydigan moslama bilan 
jihozlangan bo‗lishi kerak. Dinamik siltanishga duchor bo‗lgan kamar, ishlatishdan 
olib qo‗yilishi zarur. 
Xavfsizlik arqoni qo‗shimcha himoya vositasi sifatida ishlatiladi. Ish jo-yida 
montyorning saqlagich kamarini osma arqoni bilan uskunalar konstruksiyasiga 
mustahkam o‗rnashib olish imkonini ta‘minlay olmaydigan masofalarda, xavfsizlik 
arqonidan foydalanish shart. 
Buning uchun uzunligi kamida 10 m va diametri 15 mm dan kam bo‗lmagan 
paxtadan tayyorlangan arqon yoki maxsus to‗kilgan kapron arqondan foydalanish 
zarur. 
Arqonning statik uzilish yuklamasi 10000 N (1000 kgs) dan kam bo‗lmasligi 

---

159 
shart (yelka kamarlari, montyorning saqlagich kamarlari qanday me‘yorlar bilan 
sinovdan o‗tkazilsa, shu me‘yorlarda sinalishi kerak). 
Xavfsizlik arqonining saqlagich kamari aylanasiga mahkamlash uchun 
bog‗lagich tuguni, 50-rasmda ko‗rsatilgan.