Электр хавфсизлиги

25-rasm. Nollashtirishning prinsipial sxemasi 
 

---

120 
8.2. Nollashtirish 
Nollashtirish, bu kuchlanish ostida qolish mumkin bo‗lgan tok o‗tmaydigan 
qismlarni oldindan nolli himoyalovchi o‗tkazgich bilan biriktirib qo‗yishiga 
tushuniladi (25-rasm). 
Mustahkam yerga ulangan transformatorning kuchlanishi 1000 V gacha 
bo‗lgan tarmoqlarida himoyalovchi yerga ulagich qurilmalarini sxemalarini tahlili 
shuni ko‗rsatadiki, bunda faza kuchlanishi qobiqga o‗tib ketishi holatidan sxemalar 
xavfsizligini ta‘minlab bera olmaydi (26-rasm). 
26-rasm. Nol sim uzilganda korpusga nisbatan qisqa tutashish 
Shu holatda yerga ulagich qurilmalari orqali yoyilib o‗tayotgan yer bilan 
tutashuv toki, quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
)
(
er
o
f
er
R
R
U
I



(A) 
(1) 
bu erda, 
f
U - faza-nol o‗tkazuvchi kuchlanishi, (V); 
o
R
- faza-nol o‗tkazuvchi qarshiligi, (Om); 
er
R - yerga ulagich qarshiligi, (Om); 
Kabelning qobig‗ kuchlanishi, yerga nisbatan yerga ulagich qurilmalari-ning 
qarshiligiga bog‗liq bo‗lib, ularni tengligida esa, faza kuchlanishini yarmida teng 

---

121 
bo‗lib qoladi: 


er
er
f
k
R
R
R
U
U



0
(V) 
(2) 
Bu kuchlanish xavfli bo‗lib, ko‗p vaqt davomida ketmasligi mumkin. 
o
R
aniqlaguncha maksimal himoyalovchi tok ishlamay qolishi mumkin, bunga sabab, 
yer bilan tutashuvchi tok ko‗p holatlarda himoyalovchi vositani ishga tushirish 
uchun yetarli bo‗lmaydi.