Elektroradio ashyolar va tibbiyot texnikasini

6.4. Rezistorlarning asosiy parametrlari
R
nom
nominal qarshilik va uning yo‘l qo‘yilgan og‘ishi 
R


.
Rezistorlar qarshiligi (Om) umumiy holda
6.5-rasm. O‘zgaruvchan simli rezistor:
1—kesikli qotirib qo‘yish gaykasi; 2—o‘q; 3—qisuvchi metall vtulka;
4—halqa surilgich; 5—cheklovchi planka; 6—yoysimon plastina;
7—plastmassa korpus; 8—chiqish uchi; 9—sim.
4
5
6
7
2
1
3
8
9

---

114
S
l
R
/


formula orqali aniqlandi, bu yerda,  va S — tok o‘tkazuvchi
elementning solishtirma elektr qarshiligi ( · mm
2
/m) va ko‘nda-
lang kesim yuzasi (mm
2
); l — tok o‘tish yo‘lining uzunligi (m).
Spiralsimon kesim va kesimsiz, silindr shaklidagi sirtqi rezis-
torlar qarshiligi:
1
/ (
);

R
l
D h


2
ρ π
/ [(
) ]


R
N D
t
a h
,
bu yerda, l — kesimsiz rezistor silindri yasovchisining uzunligi, m;
h — tok o‘tkazuvchi qatlamning qalinligi, mm;
D
1
va D
2
— keramik sterjenlarning tashqi diametrlari, mos
ravishda, mm va m da;
N, t va a — o‘ramlar soni, spiralsimon kesim qadami va
eni, mm.
To‘g‘ri burchak shaklidagi hajmiy rezistorlar qarshiligi:
),
/(bc
l
R


bu yerda, l, b va c — kompozitsion sterjenning uzunligi, eni va
balandligi, mm.
Simli rezistorlar qarshiligi
2
4
d
l
R



,
bu yerda, l va d — simning uzunligi, m va diametri mm.
Tok o‘tkazuvchi «taqa»li simsiz o‘zgaruvchan rezistorlar qar-
shiligi
]
360
)
/[(
)
(
2
1
2
1






h
r
r
r
r
R
,
bu yerda,  — kompozitsiyaning solishtirma sirtqi elektr qar-
shiligi ( · sm);

---

115
r
1
va r
2
— «taqa»ning tashqi va ichki radiuslari (sm);
 — tok o‘tkazuvchi qatlam ma’lum uzunligiga surilgichning
burilishi to‘g‘ri kelgan burchak (grad).
Rezistorning nominal qarshiligi undagi tamg‘ada ko‘rsatiladi.
Ko‘p maqsadlarga mo‘ljallangan rezistorlar uchun nominal qar-
shiliklarning 6 qatori mavjud: E 6, E 12, E 24, E 48, E 96 va
E 192. Bundagi raqam shu qatordagi nominal qiymatlar sonini
ko‘rsatadi. Bu qiymatlar rezistor qarshiligi va uning nominalining
yo‘l qo‘yilgan og‘ishiga bog‘liq. Pretsizion rezistorlar qarshi-
ligining yo‘l qo‘yilgan og‘ishi 2% dan kam, umumiy ishlarga
mo‘ljallangan rezistorlarniki 5%; 10%; 20%, o‘zgaruvchan
rezistorlarniki 30% gacha bo‘ladi.