Elif Shafaq ishqqa oid qirq qoida
Download 1.48 Mb. Pdf ko'rish
|
Ishqqa oid 40 qoida
|
1248 yil, mart, Konya.
Kaltafahmlar! Ovsarlar! Ularga men bilan birga bormanglar, deb aytgandim-a. Men doim bir o'zim ishlayman, buyurtmachilar ishimga aralashishini juda yomon ko'raman. Lekin ular darvishning g'ayritabiiy quvvati borligini menga pesh qilib, o'lganini o'z ko'zimiz bilan ko'rishimiz kerak, deb turib olishdi. - Mayli, - dedim oxiri. - Lekin darvishingizning ishini tugatmagunimcha, narida turasiz. Ular «xo'p» deyishdi. Endi ular uchta bo'lishdi. Ikkitasini men oldin ham ko'rgan edim, keyingi uchrashganimizda esa yana bittasi ularga qo'shilipti - u ham o'shalarday yosh va asabiy yigit ekan. Uchalasi ham yuzlarini qora ro'mol bilan berkitib olishgandi. Menga baribir emasday go'yo! Yarim kechadan keyin Rumiylarnikiga keldim. Tosh devordan sakrab o'tib, hovliga tushdim. Butalar orasiga yashirindim. Buyurtma berganlar Shams Tabriziy har kuni tahorat olishdan oldin hovlida muroqaba (meditasiya) qilish odati borligini aytishgan edi. Men faqat kutib turishim kerak edi. Havo odatdagidan sovuqroq, shamol ham bo'layotgan edi. Qo'limda ushlab turgan qilichim og'ir va sovuq, sopidagi ikki koratga sotib olgan marjon bezagi qo'limga qattiq botardi. Har ehtimolga qarshi deb xanjar va pichoq ham olganman. Oy och havorang parda ichida. Uzoqlardan tungi hayvonlarning qichqiriqlari va uvillashlari eshitiladi. Shamol esib dimog'imga atirgulning shirin isini ufurdi. Ne ajabki, men bundan o'zimni yomon his etdim. Bu yerga kelishimdan oldin ham kayfiyatim yaxshi emas edi, endi esa judayam yomon bo'lib ketdim. Shirin, xushbo'y atirgulning orqasida turar ekanman, qotillik haqida unutishga va uzoq yerlarga qochib ketishga bo'lgan xohishimni sira bostira olmasdim. Lekin bergan va'damga sodiq qoldim. Shu alfozda qancha vaqt o'tganini bilmayman. Qovoqlarim og'irlashgan, nuqul esnoq keladi. Shamol kuchaydi, qandaydir noma'lum sababga ko'ra men o'ldirgan barcha odamlar haqidagi qorong'u va og'riqli xotiralar yopirilib kela boshladi. Hech qachon bunday tuyg'uni boshdan kechirmagandim. Hech qachon o'tmishni eslaganimda bunaqa asabiylashmas edim. To'g'ri, menda o'qtin-o'qtin xayollarga beriladigan kunlar bo'lib turardi, lekin asabiylashish... O'zimga dalda berish uchun xushtak chala boshladim, lekin bu yordam bermadi. Orqa eshikka qarab pichirladim: «Chiqaqol, Shams. Meni uzoq kutishga majbur qilma. Hovliga chiq». Lekin biron ovoz yo'q. Biron harakat yo'q. Hech nima yo'q-ku. To'satdan maydalab yomg'ir tomchilay boshladi. Men turgan joydan devor ortidagi yerlar yaxshi ko'rinib turardi. Tez orada kuchli yomg'ir yog'a boshladi, ko'chalarda suv daryo bo'ldi, men suyaklarimgacha ho'l bo'ldim. - La'nat bo'lsin! - dedim chidamsizlik bilan. - La'nat bo'lsin! La'nati! Men endi qatlni boshqa kunga ko'chirmoqchi bo'lib turgan edim hamki, shu on tomlar va yo'llarga qattiq urilayotgan yomg'ir tomchilarini bosib ketadigan keskin ovoz eshitilib qoldi. Kimdir hovliga chiqdi. Bu Shams edi. U qo'lida moychiroq ko'targancha, men tomonga yurib kelardi, u men yashiringan butalardan bir necha qadam narida to'xtadi. - Go'zal kecha, - dedi u. Men sarosimaga tushdim, o'zimni zo'rg'a bosib, xo'rsindim. Nahotki yolg'iz bo'lsa? Kim bilandir gaplashayaptimi? Yo o'ziga-o'zi gapirayaptimi? Yoki men uni hovlida kutayotganimni bildimikin? Lekin qanday qilib meni bilishi mumkin? Bu fikrlardan boshim yorilay derdi. Keyin miyamga yana bir dahshat fikr kelib qoldi: kuchli shamol va yomg'irga qaramasdan qo'lidagi chiroq qanday qilib yonib turipti?! Shuni o'ylagan zahotim etim jimirlab ketdi. Shame haqida tarqalgan har xil gap-so'zlarni esladim. Odamlar uni sehr-jodu qiladi; shunchaki o'z kiyimidagi bir nechta ipni bog'lab, odamni hangraydigan eshakka yoki ko'rshapalakka aylantirib qo’yishi mumkin, deyishardi. To'g'risi, men hech qachon bu bema'ni gaplarga ishonmaganman va ishonishni istagan ham emasman, lekin Shamsning qo'lidagi o'chmaydi chiroqni ko'rib, boshimdan oyog'imgacha titroq turdi. - Bir vaqtlar Tabrizda ustozim bor edi, - dedi Shams chiroqni yerga qo'yar ekan. U menga «hamma narsaning vaqtu soati bor», deb o'rgatgan edi. Bu oxirgi qoidalardan biri. Bu qanday qoidalar bo'ldi? Bu qanday jumboq? Men bu jumboqni tez echishim kerak, yo yashiringan joyimdan shartta chiqishim, yoki u menga orqasini o'girishini kutib turishim, lekin bu keyingisi bo'lishi amrimahol. Agar u mening shundoqqina yonida ekanimni bilsa, berkinishdan ma'no yo'q. Agar bilmasa, qanday chiqishni aniq hisobga olish kerak. Shu on hovli devori ortiga yashiringan uch kishining soyalarini ilg'adim. Ular men nima uchun darvishni o'ldirmayotganimni tushuna olmayotgan bo'lsalar kerak. - O'ttiz yettinchi sonli qoida, - gapida davom etardi Shams. - «Xudo vaqtni juda aniq hisoblaydi. Uning tartiboti shunchalar aniqki, yer yuzidagi barcha hodisalar aynan o'z vaqtu soatida sodir bo'ladi. Bir daqiqa oldin ham, bir daqiqa keyin ham emas. Soat hamma uchun birday yuradi. Har bir insonning sevgisi va o'limi uchun aniq vaqt ajratilgan». Shundagina u aynan men bilan gaplashayotgani menga yetib bordi. U shu yerda turganimni biladi. U buni men hovliga kirmasimdan oldinoq bilgan. Yuragim baland ovozda urib ketdi va atrofimda havo qolmaganday bo'ldi. Endi berkinishda ma'no yo'q edi. Gavdamni tiklab, butalar orasidan chiqdim. Yomg'ir qanday birdan boshlangan bo'lsa, shunday birdan to'xtadi va suqunat cho'kdi. Biz - qotil va qurbon - yuzma-yuz turardik, vaziyatning daxshatiga qaramasdan, hammayoq tinch va tabiiy edi. Men qilichimni sug'urdim va qulochkashlab urdim, lekin darvish kutilmaganda qilichni oson qaytardi. Yana urishga chog'landim, lekin qandaydir shovqin eshitildi, qayoqdandir to'qmoq va nayzalar bilan qurollangan oltita erkak paydo bo'ldi va darvishga hujum qila ketishdi. Hammasi aralash-quralash, yerga dumalashdi, keyin yana o'rinlaridan turib, hammasi har qayoqqa urila boshladi. Men buni hayrat va g'azab bilan kuzatib turdim. Hech qachon menga birovini o'ldirishga pul to'lab, o'zlari o'ldirayotganlarining guvohi bo'lmagandim. Bu uch yosh yigitning surbetligidan shunchalar jahlim chiqdiki, hatto ularni yaxshilab do'pposlab, darvishni qutqarishga ham tayyor edim. Lekin shu vaqt xujum qilayotganlardan biri jon holatda baqira boshladi: - Yordamga! Shoqol Bosh, tez! U bizni o'ldiradi! Men yashin tezligida qilichimni otib, xanjarni qinidan chiqardim va urishayotganlar tomonga otildim. Yetti kishi darvishni yerga bosib turishardi, men xanjarni uning yuragiga urdim. Faqat birgina xirillash otilib chiqdi, darvish hatto silkinmadi ham. Hammamiz birgalikda ajablanarli darajadagi yengil jasadni ko'tardik, olib borib quduqqa tashladik va shaloplash eshitilishini kutib turdik. Lekin hech nima eshitilmadi... - Bu nimasi? - chiday olmay dedi qotillardan biri. - U quduqda emasmi? - Quduqda, quduqda, - uni yupatishga urindi boshqa qotil. - U bu yoqqa chiqa olmaydi-ku! Hamma qo'rqib ketdi. Men ham. - Balki u quduq devoridagi biron ilgakka ilinib Qolgandir? - taxmin qildi uchinchisi. Bu haqiqatga biroz yaqinroq edi. Bo'lgan hodisaga iron bir tushuntirish bo'lishi kerak-ku, axir, garchi quduq devorida hech qachon hech qanday ilgak bo'lmasligini bilsak ham, baribir, xursand, bir-birimizni quchoqlab qo’ydik. Bir-birimizning ko'zlarimizga qaramaslikka harakat qilib, qancha vaqt o'sha yerda turganimizni bilmayman. Sovuq shamol hovlida jigarrang yaproqlarni uchirib yurardi. Baland osmondagi to'q ko'k zulmat chiqayotgan quyoshga o’z o'rnini bo'shatayotgan chog' edi. Biz hovlida uzoq qolgan bo'lsak kerak, har holda orqa eshik ochilib, bo'sag'ada odam ko'rinmagunicha turdik. Men uni darhol tanidim. Bu Mavlono edi. - Bu kim?! - qichqirdi u, ovozida bezovtalik bor edi. - Shu erdamisan, Shams? Darvishning ismini eshitgan zahotimiz, yettovimiz tum-taraqay qochdik. Olti kishi devor oshib g'oyib bo'ldi, men esa butalar orasidan xanjarimni axtarardim. Men bir on ham to'xtamaslik kerakligini bilardim, lekin bir qayrilib qaramaslikdan o'zimni tiya olmadim. Rumiy hovliga chiqayotganini, keyin chapga, quduq tomonga burilganini ko'rdim. U ko'tarilib, quduqqa qaray boshladi va to ko'zlari qorong'ulikka o'rgangunicha bir necha daqiqa kutib turdi. Keyin u yerdan sakrab tushdi, tizzalab o'tirib qoldi, ko'kraklariga mushtlab ketdi va quloqni teshgudek chinqirdi: - Ular uni o'ldirishipti! Ular mening Shamsimni o'ldirishipti! Men devor osha sakradim, darvishning qoniga belangan xanjarni ham unutib shunday chopdimki, umrimda bunchalik chopmaganman. Ella Download 1.48 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|