Ergasheva saboxatxon muxiddin qizi

Timusning yoshga qarab va baʼzi hollarda oʻzgarishi. 
Ayrisimon bez yosh bolalarda juda yaxshi taraqqiy etgan boʻladi. 
Tugʻilgandan to balogʻat yoshiga yetgunga qadar uning kattaligi va ogʻirligi 
maʼlum bir darajada saqlanib turadi. Yangi tugʻilgan chaqaloqning tana 
massasining 4% zi yaʼni 12-13g ni tashkil qiladi. Jinsiy balogʻat yoshiga kelib 
timusning ogʻirligi oʻrtacha hisobda 37–40 g atrofida boʻladi. 25–30 yoshdan 
keyin timusda aks taraqqiyot davri, yaʼni yoshga nisbatan kechadigan involutsiya 
boshlanadi. Bu jarayon ayniqsa timusning poʻstloq zonasida yaqqol ifodalanadi. 
Bu zonada timotsitlar sonining kamayib borishi, retikuloepitelial hujayralar 
oʻrnida yogʻ hujayralarining paydo boʻlishi va makrofaglar sonining koʻpayishi 
kuzatiladi. Involutsiya jarayoni magʻiz zonada ham sodir boʻladi. Bu zonada ham 
yuqoridagidek timotsitlarning kamayishi, retikuloepitelial hujayralarning oʻrnini 
yogʻ toʻqimasi egallashi koʻrinadi. Gassal tanachalari esa ancha paytgacha 
saqlanib qoladi. Shuni taʼkidlash kerakki, juda qarigan ammo sogʻ organizmda 
timusning faoliyati nisbatan sust saqlanib qoladi. 70–75 yoshlarga kelib timusning 
ogʻirligi faqat 5–6 g atrofida boʻladi (1-jadval). Bunda bez parenximasining 
asosiy qismini yogʻ toʻqimasi tashkil etib, uning orasida juda kam miqdorda 
timotsitlar va retikuloepitelial hujayralar uchrashi mumkin.
Kamdan-kam holatlardagina timusning yoshga nisbatan involutsiyasi 
boʻlmasligi mumkin. Bu holat “status thymicolymphaticus” deb atalib, timusda 
va boshqa periferik immun-himoya organlarida limfotsitlar sonining ortib ketishi 

---

21 
bilan ifodaladi. Koʻpincha bu holat buyrak usti bezining poʻstloq moddasi ishlab 
chiqaradigan glyukokortikoid gormonlarning yetishmovchiligi bilan birga 
kechadi. Garchi timusda limfotsitlar koʻp boʻlsada, ularning faoliyati toʻliq 
boʻlmaydi, shuning uchun ham bunday odamlar mikroblar va zaharli moddalar 
taʼsiriga juda chidamsiz boʻladi.