Ergasheva saboxatxon muxiddin qizi

4- rasm. Timus poʻstloq zonasining retikuloepitelial hujayrasi va timotsitlari 
(sxema). 
1 – yadro; 2 – oʻsiqlar; 3 – sekretor pufakchalar; 4 – tonofibrillalar; 
5 – limfoblast; 6 – prolimfotsit (pretimotsit); 7 – timotsitlar.
Retikuloepitelial hujayralarning timotsitlar bilan zich aloqada boʻlishi ular 
ishlab chiqaradigan gormonlarning shakllanishiga T-limfotsitlarga bevosita taʼsir 
etishini taʼminlaydi. Shu tufayli poʻstloq zonaning retikuloepitelial hujayralariga 
differensiallanuvchi T-limfotsitlar yoki timotsitlar uchun maxsus “enaga 
hujayralar” deb qaraladi. Retikuloepitelial hujayralar poʻstloq zonada oʻziga xos 
tuzilishga ega. Ularning sitoplazmasida koʻp miqdorda har xil kattalikka ega 

---

16 
boʻlgan oqishroq sekretor pufakchalar joylashgan. Pufakchalar oʻzida timusning 
asosiy gormonlari boʻlgan timozin, timopoetin, timulinlarni saqlovchi sekretor 
tuzilmalardir. Bu gormonlar hujayradan tashqariga chiqib, timotsitlarning yetuk 
T-limfotsitlarga differensiallanishiga bevosita taʼsir koʻrsatadi. Retikuloepitelial 
hujayralarning sitoplazmasida yaxshi rivojlangan Goldji kompleksi, donador 
endoplazmatik toʻr va mitoxondriyalarning boʻlishi ularning aktiv sintez qilish 
qobiliyatiga egaligini koʻrsatadi.
Hozirgi vaqtda T-limfotsitlarning yetilishi poʻstloq va magʻiz zonalarda bir-
biriga bogʻliq boʻlmagan holda alohida kechadi, degan fikr koʻproq 
tasdiqlanmoqda. Poʻstloq zonada shakllangan T-limfotsitlar magʻiz zonaga 
oʻtmasdan, chegara yoki kortiko-medullyar zonada postkapilyar venulalar orqali 
qonga tushadi. Qon orqali ular periferik immun-himoya organlariga kelib, maxsus 
timusga tobe T-zonalarda joylashadi. Bu zonalarda ularning yetilishi oxirigacha 
yetadi va natijada T-limfotsitlarning har xil turlari hosil boʻladi. Shuni aytish 
kerakki, poʻstloq zonadagi barcha timotsitlar ham yetuk T-limfotsitlargacha 
shakllana olmaydi. T-limfotsitlarning differensiyallanishi davomida ularning 
orasida organizmning xususiy hujayralari va toʻqimalariga qarshi retseptorlar 
tutuvchi T-limfotsitlar ham paydo boʻlishi mumkin. Bu xildagi timotsitlar 
poʻstloq zonaning oʻzidayoq nobud boʻladi va makrofaglar tomonidan fagotsitoz 
qilinadi.