E’tobor bering. Metodologiya qanaqa fan ekanligini bilasiz. Shuning uchun kreativ yondashib kazuslarni ishlang. Ishlangan kazuslarda 1 talabaning fikri berilgan. Siz shu bilan cheklanib qolmang, fikrlardan foydalaning, ularni kengaytiring

12- Kazus
Koʻpchiligimizning yashash sur’atini xotirjam va bir maromda, deb atash qiyin. Yugur-yugur koʻpligidan vaqt yetishmasligi barchamizga tanish holat. Stress yoki, undanam yomoni, surunkali charchoq qurboniga aylanmaslik uchun, albatta, vaqtni toʻg‘ri taqsimlay ola bilish lozim.
Savollar:
1. Vaqtni unumli boshqarish jarayoni qanday qismlardan tashkil topgan? Har birini ketma-ketlikda tahlil qiling. (30)
2. Karyerani rejalashtirishda taym menejment koʻnikmasi qanday ahamiyatga ega? Hayotiy misollar bilan fikringizni asoslang. (30)
3. “80/20” qoidasi qanday vaziyatlarda qoʻllaniladi? Mazkur qoidaning mohiyatini hayotiy misollar bilan tushuntirib bering. (40)


Javoblar

1. 
   Vaqtni boshqarish juda murakkab bo'lib, unumdorlikni oshirishdan tortib ish va oilaviy hayotni muvozanatlashtirib, uni charchamasdan qilishgacha. Bularning barchasi odatlarni o'zgartirish va boshqa narsalar qatori uzoq muddatli maqsadlarni belgilash bilan bog'liq. Vaqtni unumli boshqarish jarayoni aksar hollarda quyidagi qismlardan iborat bo`ladi:
   

1.Ishlash qobilyati va his tuyg`uni boshqarish
2. Maqsadni to`g`ri rejalashtirish
3.Vazifalarni belgilash va amalga oshirish
4. Oldindan qo`yilgan maqsadga erishish
5. Xulosa chiqarish
1.Ishlash qobilyati va his tuyg`uni boshqarish bu- odamlar o'zlarining his-tuyg' ularini qanday boshqarishni biladilar, chunki ular boshqalar bilan o'zaro munosabatda bo'lishda bu qanchalik hal qiluvchi ekanligini bilishadi. Ushbu mahoratga ega bo'lgan va o'zlarining va boshqalarning his -tuyg'ularini tushunadigan va to'g'ri boshqaradigan rahbarlar. Bu ularga o zlarini tutishlari, ohanglari va xabarlarini vaziyatga moslashtirishga imkon beradi.
2. Maqsadlarni xuddi g'oyalar kabi qog'ozga (yon daftar, kundalik) yozib qo yish kerak. Batafsil yozib chiqilgan maqsadning amalga oshish ehtimoli ko'proqdir. Agar maqsadlaringizni qog'ozga yozmasdan ham xotirangizda saq|lashga ishonsangiz, ularga erishishga ham katta umid qilmang. Ularni orzular safiga kiritib qo yishingiz mumkin. Maqsadlarni amalga oshirish jarayoninin oldindan tartiblashtirish muhim ahamiyntga cga Avvale, muhim hisoblangan hamma vazifalarni qog 'ozga birma-bir yozish va rejalashtirish lozim Siz buni kompyuter yoki mobil teletonda emas, qo`lda qog`ozga yozing. Bu jarayonnt yaqinroq his qilish ımkonini yaraladi. Xotirada eslab qolaman, deya urinmang. Chunki xotirada ishlarni rejalashtinib ularni eslashga vaqt va kuchingizni sarflaysiz., qolaversa, ayrim ishlar esingizdan chiqib qolish ehtimoli ham katta. Bunday holatda ishning darajası muhim ahamiyatga eea emas. Ulari imkon qadar belgilab chiqish magsadga muvofiqdir.
3. Kattadan kichikga, uzoq muddatlidan qisqa muddatga, hayotiy maqsadlardan kundalik rejaga qadar rejalashtirish. Har bir vazifaga belgilangan muddatni bering. Har doim murakkab vazifani kichik kichik vazifalarga ajrating. Qaror daraxti bu erda juda kop yordam beradi, bu erda asosiy vazifa daraxt bolib, uni amalga oshirish uchun pastki vazifalar shoxlardir. Butun vazifani bajarish jarayoni sodda va oshkora bolgunga qadar dallanmani davom eting
4.Kun boyi royxat bilan ishlashni davom eting: yangi vazifa paydo bolganda, avval rejalashtirilgan vazifalarga nisbatan ustuvorlikni hisobga olgan holda uni ro yxatga qo'shing. Royxatingizdagi vazifani bajarganingizda, uni kesib tashlashni unutmang. Bu sizga ishingizdan qoniqish hissini beradi, ishtiyoq va kuch qoshadi.

2. 
   Avvalo biz time management so`ziga ta’rif beradigan bo`lsak, Taym-menejment – vaqtni boshqarishning oddiy usullari. Shaxsiy samaradorlikning asosiy siri vaqtni to‘g‘ri taqsimlashdadir. Taym- menejmentshaxsiy biznes yoki karyeraning og‘ir tutqunligidan qochishga yordam beradi. Rejalashtirish vaqtni qutqaradi O‘z hayotida muvaffaqiyatga erishganlar ko‘p vaqtlarini rejalashtirishga sarflaydilar. Har kunlik reja tuzish samaradorlikni oshirish va vaqtni unumli boshqarishda zarur. Qoidaga ko‘ra, oldindan to‘g‘ri tuzilgan reja past ko‘rsatkichlarning oldini oladi. Hamma vaqt qog‘ozda o‘ylash va rejalashtirish lozim. Agar maqsad qog‘ozga tushmasa, demak, u mavjud emas. Vazifalar ro‘yxati – o‘ziga xos xarita bo‘lib, u sizning ko‘zlanganmaqsad sari yo‘ldan adashib ketishingizga yo‘l qo‘ymaydi.
   

Reja tushirilgan ro‘yxat bo‘yicha ishlash ilk kundanoq samaradorlikni 25 foizga oshiradi. Oqshomdayoq ertaga qilishingiz kerak bo‘lgan ishlaringiz ro‘yxatini tayyorlab qo‘ying. Ishga keliboq siz har doim kunni nimadan boshlashni bilasiz. Kun davomida tuzilgan ro‘yxat asosida ishlang: yangi ish paydo bo‘lganida uni avvalgi rejalashtirilgan ishlar ro‘yxatiga muhimligiga qarab tirkab qo‘ying. Muhim vazifalarni aniqlab olganingizdan so‘ng uning natijasini – bajarilgan yo bajarilmaganini baholang. Agar muhim vazifa o‘z muddatida bajarilmasa, jiddiy oqibatni keltirib chiqaradi. Ishlarni joylashtirish uchun “ABVGD” usuli yaxshi yordam beradi. Bu rejalashtirishning eng oddiy yo‘li bo‘lib, o‘zida ro‘yxatdagi har bir vazifaning muhimligiga qarab darajalaydi. Masalan, A harfi bilan belgilangan vazifalar eng muhimlari, bajarilmay qolishi katta zarar keltiradiganlari. Bu usulning asosiy xususiyati shundaki, B harfi bilan belgilangan vazifalar to A belgisi ostidagi yumushlar ado etilmagunicha qilinmaydi, V harfi ostidagilarga esa B dagilarnitugatgachgina o‘tish mumkin. Oxirgi D harfi bilan esa ahamiyati juda kam vazifalarni belgilasangiz ham bo‘ladi. Hozirgi kunda ba’zi odamlar time managmentga amal qilmoqda. Misol uchun oddiygina biz talabalarni olaylik. Hozirgi kunda bizga yakuniy imticonlari juda zarur va biz ularga tayyorgarlik ko`rishimizdan oldin ishlarimizni rejalashtirib olganmiz. Bu bizda ham vaqtdan yutishimizga yordam bergan. Sababi biz ishlarimizni rejalashtirib olib qilganimiz uchun ham samarali ham mazmunli bajariladi.

3. 
   Pareto qonuni? Nima bu? Ko'pchiligingiz bu iborani eshitgansiz, lekin u nima haqida ekanligini aniq bilmasangiz kerak Ko'pchiligimiz bu qoidaga ish sohamizda yoki o'qishimizda duch kelamiz. Uning bayonotlari ko'pchilik uchun foydali bo'ladi chunki u minimal kuch bilan maksimal natijalarga erishishni o'rgatadi. Pareto qonuni iqtisodiyot, marketing, logistika shuningdek, boshqa ixtisoslashgan tarmoqlarda amaliyotda keng qo'llaniladi. Qonun yoki Pareto qoidasi birinchi marta 1941 yilda amerikalik nazariyotchi Jozef Juran (1904-2008) tomonidan amaliyotga kiritilgan. U uni Vilfredo Pareto (italyaniqtisodchisi 1848-1923) sharafiga qo'ydi Aynan shu olim 1897 yilda naqshni payqagan va keyinchalik uning nomi bilan atalgan. Italiyada qishloq xo'jaligi erlarining bo'linishini o'rganar ekan, Pareto barcha
   

erlarning qariyb 80 foizi aholining 20 foiziga tegishli ekanligini aniqladi. Keyinchalik bu qoidada asosiy bo'lgan 80/20 nisbati edi Pareto qonuni ta'sirining tarqalishi turli hodisalar Ijtimoiy va iqtisodiy fanlar bo'yicha ingliz olimi Richard Kox va uning "20/80 tamoyili: kamroq harakat bilan kattaroq muvaffaqiyat sirlari" kitobi sabab bo'ldi. Nisbatan kam sonli odamlar o'zlarini bir vaqtning o'zida bir nechta sohalarda professional deb hisoblashlari mumkin Darhaqiqat, haqiqatda ko'nikmalarning atigi 20 foizi natija beradi. Agar siz Pareto qonunini o'zingizga yo'naltirsangiz va siz uchun eng mos bo'lgan yonalishda bor kuchingizni sarflasangiz, muvaffaqiyatga erisha olasiz. "Men qila olmayman"orqali berilgan ko'nikmalarni o'zlashtirish uchun vaqtingizni behuda sarflashingizni qat'iyan tavsiya etmaymiz O'zingizning kuchli tomonlaringizga e'tibor qarating. Agar sizda yaxshi muloqot bo'lsa, nima uchun hech qanday zavq keltirmaydigan qog'oz tog'ida o'tirish kerak? Mulogot ko'nikmalarini rivojlantirish va ular foydali bo'lishi mumkin bo'lgan sohani tanlash yaxshidir. Pareto printsipi ham o'z vaqtini muvaffaqiyatli boshqarishni xohlaydigan odamlarni o'rgatish usullarining ajralmas qismidir. Ta'limda 80/20 tamoyilidan foydalanish o'rta maktab o'quvchilari va talabalariga ta'lim sifatini oshirishga yordam beradi va ozlashtirish uchun zarur bo'lgan vaqtni sezilarli darajada kamaytiradi. Oquy materiali. Shuning uchun, bu toifalar Pareto qoidasining klassik formulalari bilan ko'proq tanish bo'lishi kerak - 20% harakatlar natijaning 80% ni keltirishi mumkin. Natijada siz mashg'ulot davomida asosiy narsani qanchalik tezroq aniqlay boshlaysiz eng yaxshi natijalar yetasiz. Asosiysi, ko'proq vaqt sarflashingiz kerak bo'lgan narsalar yoki materialning beshinchi qismini ajratib ko'rsatish. Ushbu yondashuvdan foydalanish kelajakda o'z sohangizda yanada muvaffaqiyatli mutaxassis bo'lish imkonini beradi. Agar siz yaxshilab o'ylab ko'rsangiz, ko'rasiz: kundalik hayotda biz uyda behuda saqlaydigan juda ko'p keraksiz narsalar bo'ladi. Ko'pgina uylarda ularning soni bizga kerak bo'lgan narsadan oshadi. Ba'zi narsalarni tashlab yuborish achinarli, boshqalari esa "bir kun foydali bo'lishi mumkin" deb saqlanadi. Ba'zan ular doimo aralashib, to'g'ri joyni egallaydilar. Feng Shui amaliyotida bunday hodisaning nomi ham bor- energiya blokirovkalari. Ammo agar siz aniq nimani saqlaganingizni va, eng muhimi, uni qanchalik tez-tez ishlatganingizni ehtiyotkorlik bilan baholasangiz, kundalik hayotda yoki hayotda to'plangan narsalarning faqat kichik bir qismi kerak bo'ladi. Qolgan hamma narsa nafaqat uyda, balki mashinada yoki hatto shkafda ham foydali joyni egallaydi. Katta akaning yigirma yil oldin o'stirgan konkilari modadan uzoq bo'lgan shlyapalar yoki poyabzallar bularning barchasi faqat shkaf va garajdagi bo'sh joyni bezovta qiladi.