Дарвиннинг эволюцион назарияси пайдо бўлгунича, яъни XIX асрнинг ўрта- ларига қадар ҳукм сурди. Христианлар дунёсида диндор одамлар орасида у бугунги кунда ҳам амал қилмоқда. - Теоцентризм нуқтаи назаридан инсоннинг
- моҳиятини англаб етиш,
- Қадимги юнон файла-
- суфлари ёки кейинги
- материалистик фалса-
- фий концепциялардаги
- каби оқилона фикрлаш
- йўли билан эмас, бал-
- ки Муқаддас Китобда
- таърифланган ваҳий-
- лар ёрдамида амалга
- оширилади. Бу ваҳий-
- ларни фақат Инжил ақи-
- даларига эътиқод қи-
- лиш орқали тушуниб
- етиш мумкин.
- Теоцентризм нуқтаи на-
- заридан эътиқод нури-
- дан чароғон бўлган ақл
- дунёдаги илоҳий тар-
- тибнинг таркибий қис-
- ми саналган ва «Худо-
- нинг тимсоли» сифа-
- тида амал қиладиган
- инсоннинг ўзини эмас,
- балки унинг баъзи бир
- жиҳатларинигина аниқ-
- лашга ёрдам беради.
- француз файласуфи ва теологи
- П.Т. де Шарден (1881-1955).
- «Инсон, у узоқ вақт ўйлаганидек, дунёнинг статик маркази эмас, балки эволюциянинг ўзига ва чўққиси бўлиб, бу анча гўзалроқдир», деб қайд этади
- Фалсафанинг икки ярим
- минг йиллик тарихи
- мобайнида инсонга
- жуда кўп таърифлар
- ва тавсифлар берил-
- ди, у кўп сонли сино-
- нимлар орттирдики,
- фалсафий таҳлилнинг
- бошқа
- бирон-бир объектида
- бундай ҳолга дуч
- келиш мушкул. Зеро,
- фалсафа тарихида инсон:
- «ўзликни англаш
- қобилиятига эга
- мавжудот»
- “маънавий ва
- эркин мавжудот» ва
- ҳоказолар
- сифатида талқин
- қилинган”
- «меҳнат қуроллари
- ясовчи ҳайвон»
- «ҳаётнинг боши
- берк кўчаси»
- Инсоннинг пайдо бўлишига олиб келган табиатнинг қонуний
- Ривожланиши ғоясидан келиб чиқади. Бунда инсон жонсиз,
- кейинчалик эса – жонли модданинг табиий эволюцияси
- маҳсули сифатида қаралади. Мазкур концепция 1859 йилда
- инсон келиб чиқишининг табиий-илмий талқинига асос бўлган
- Ч.Дарвиннинг «Ҳайвон ва ўсимлик турларининг келиб чиқиши
- ҳақида» деб номланган машҳур асарини эълон қилган эволюцион
- назариясига таянади ва ҳозирги вақтда молекуляр биология
- ва ген инженерияси соҳасида эришилган энг
- сўнгги ютуқлар таъсирида ўз шакл-шамойилини
- сезиларли даражада ўзгартириб, аксарият олимлар
- учун уларнинг илмий фаолиятида ўзига хос дастуриламал
- бўлиб хизмат қилмоқда.
- ИНСОННИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШИ
- ҲАҚИДАГИ БИРИНЧИ ЁНДАШУВ
- Бу ерда инсон нафақат турли томонлардан таҳлил қилинди,
- балки унинг ижтимоий, табиий ва космик жараёнлар билан
- ўзаро алоқалари ҳам ўрганилди.
- Шундай қилиб, фалсафанинг онтология, гносеология, этика, эстетика
- каби бўлимлари билан бир қаторда, инсон ҳақидаги билимлар
- соҳаси аста-секин шаклланиб борди.
- Бундай даврларда фалсафада инсоннинг моҳияти, унинг бурчи,
- вазифаси ва юз бераётган воқеалар учун жавобгарлиги
- ҳақидаги азалий масалаларга бўлган қизиқиш яна кучайган.
- Инсонни қуршаган табиат ҳақида билимлар тўпланиши
- ва уларнинг ривожланишига қараб, одамзотнинг ўз-ўзига бўлган
- қизиқиши ҳам кучайиб борди, инсонборлиғининг бу соҳадаги
- тадқиқотлар учун янада кенгроқ имкониятлар яратувчи янги ва
- янги ўзига хос хусусиятлари аниқланди.
- ИНСОНГА ФАЛСАФА НУҚТАИ НАЗАРИДАН ЁНДАШУВ
- Экстравертив ёндашув инсонга назар ташлаш,
- унинг
- моҳиятини таҳлили қилиш гўёки «сиртдан»
- амалга ошириладики, бунинг натижасида диққат
- марказидан унинг ижтимоий ва табиий
- моҳияти ўрин олади; тегишли мўлжалларга
- мувофиқ инсоннинг Худо, космос,
- универсум ва шу кабилар билан
- алоқаси таҳлил қилинади.
- «Идеал муносабатлар қонуни»га одамлар ўртасида, оила, жамият,
- давлатда риоя қилиш инсон ҳаётининг муҳим маъноси ҳисобланади;
- Бошқача айтганда, инсон ўз шахсий ҳаётини доим жамият равнақи,
Do'stlaringiz bilan baham: |
