Fanidan ma'ruzalar matni

Zimmiylar - Islom dini hukmron bo'lgan mamlakatlarda yashab turuvchi, ammo boshqa dinlarga mansub bo'lgan musulmonlar himoyasidagi aholi, yoxud shartnoma kishilari. O'rta asrlarda arab halifaligida musulmon bo'lmagan aholiga ma'muriyat bilan ikki o'rtada tuzilgan shartnoma asosida shaxs va mulk daxlsizligi hamda o'z dinlariga erkin sindirishi xuquqni ta'minlash haqidagi kafolat. Islom davlati o'z himoyasida saqlab turganligi zimmiylar jon solig’ i — juz’ya va er solig’i xiroj to'lashga majbur bo'lganlar.
Zoxid — VIII—X asrlarda Movarounnahrda molu—dunyoga rag’bat va xoxishi bo'lmagan kishi tarki dunyo qilgan va hayot lazzatlaridan voz kechgan kishi. Zoxidlar musulmonlarni bu dunyo rohat farogatidan voz kechishga, jabr zulmga chidashga undaganlar. Zoxidlik so'fiylikning ayrim oqimlari bilan bog’liq bo'lgan.
Iyd, iyd ayomi — musulmonlarning diniy bayramlari Iyd atamasining bir oz buzilgan o'zbekcha talaffuzi xayitdir. O'tmishda etti kun davom etadigan iyd al—qurbon, ya'ni qurbon xayiti (ba'zi manbalari 3 yoki 4 kun bo'lgan) va uch kun davom etadigan iyd as—fitr, ya'ni ro'za xayiti kunlari orasida iyd ayyomi deb yuritilgan.
Ilohiyot — diniy aqidalar va ular x:aqidagi ilohiy ko'rsatmalarni o'z ichiga olgan diniy ta'limot. Ilohiyot hozir ham diniy Madrasa, institut va universitetlarda o'qitiladi. Islomda ilohiyot ilk shakllanishi davridan boshlab Kalas deb nomlangan
Iqtisodiy mavzudagi tarixiy atamalar (arablar davri).
Xiroj — YAqin va O'rta SHarq mamlakatlarida, jumladan, O'rta Osiyoda davlat tomonidan undirilgan er solig’i. Xiroj arablar tomonidan joriy qilingan. Xiva va Qo'qon xonliklarida hamda Buxoro amirligida joriy yig’ish uchun har bir viloyatlarga sarkor, devonbegi va kotib saylangan. Xiva xoni Muhammad Raxim I xirojni pul bilan undirishni joriy qilgan. Bunda xiroj olingan hosil miqdoridan emas, balki er egasining xo'jaligi va er maydoniga qarab olingan. Qo'qon xonligi Rossiya tomonidan bosib olingandan keyin xiroj bu erda natura o'rniga pul bilan yiriladigan bo'lgan.