Фанидан ўҚув-услубий мажмуа


Download 0.73 Mb.
bet12/60
Sana17.06.2023
Hajmi0.73 Mb.
#1523747
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   60
Bog'liq
portal.guldu.uz-ТАДБИРКОРЛИК АСОСЛАРИ

Ихтиронинг муаллифи деб узининг ижодий мехнати эвазига уни яратган фукаро тан олинади. Агар ихтиро бир неча фукароларнинг биргаликда мехнати эвазига яратилган бўлса, унда улар барчаси хам муаллиф хисобланадилар. Ихтиро муаллифи муаллифлик ҳуқуқийига эга ва бу ҳуқуқий унинг бутунлай шахсий ҳуқуқийи хисобланади. Ихтирога муаллифлик мухлатсиз химоя килинади ва патент билан тасдикланади. Ихтирога берилган патент Давлат патент идорасига ариза тушган кундан бошлаб 20 йил давомида ярокли хисобланади.
Махсулот яратиш ёки узгартириш билан боглик бўлган ва ишлаб чиқариш технологияси ёки материал узгартирилишини кузда тутувчи, хамда корхона учун янги хамда, мехнат, хом ашё, ёнилги энергетик ва бошка моддий ёки таъминловчи ташкилий карорлар рационализаторлик таклифи деб тан олинади.
Рационализаторлик таклифларига муаллифлик шаходатнома билан тасдикланади. Таклифнинг рационализаторлик эканини тасдиклаш учун муаллиф корхона номига узининг у ерда ишлаш ва ишламаслигидан катьий назар ёзма ариза топширади. Аризага таклифни ёритиб берувчи тушунтириш хати, зарурат тугилганда эса чизмалар, схемалар ёки эскизлар илова килинади. Топширилган ҳужжатларда берилган маълумотлар таклифнинг амалиётга жорий килиниши учун етарли бўлиши керак. Рационализаторлик таклифи муаллифлари амалдаги қонунчиликка асосан мукофот олиш ҳуқуқийига эга. Бу мукофот таклиф такдим килинган корхона томонидан берилади.
Муҳокама учун саволлар:

  1. Ихтиро объекти нималардан иборат.

  2. Ихтиро объекти деб тан олинмайдиган объектларни тавсифлаб беринг.

  3. Ихтиро муллифи кимлар хисобланади?

  4. Рационализаторлик таклифи дейилганда нималар тушунилади?

  5. Рационализаторлик таклифларига нималар кабўл килинмайди?

4-савол буйича дарс мақсади: Талабаларда саноат нусхаси ва товар белгиси хакида тушунча хосил қилиш.
Индентив ўқув мақсадлари:
1. Товар нусхаси хакида тушунча бера олади.
2. Товар белгиси тушунчасини изохлай олади.
3. Саноат мулкини ҳимоялаш ҳақида тушунчага эга бўлади.
4-савол баёни: Саноат нусхаси-бу махсулотнинг ташки куринишига таалукли бўлган бадиий ва бадиий-конструкторлик ечимидир. Саноат нусхалари хажмли(буютма шаклида:яъни модель), текис юза(расм) ва аралаш(комбинациялашган) куринишда бўлиши мумкин.
Агар саноат нусхаси янги, оригинал ва куллашга ярокли бўлса, унга нисбатан ҳуқуқй химоялаш жорий килинади. Бу сифатлар куйидаги холларда тан олинади:

  • Ахамиятли белгилар мажмуасига мазкур мамлакат ва чет элларда карор приоритет санаси(яъни ариза кабўл килинган санаси)гача бўлган муддатда бўлмаса;

  • Ахамиятли белгилар ва уларнинг комбинацияси узига хослиги билан ажралиб турса;

  • Хужалик фаолиятига жорий килинганда уни саноат усулида ва тегишли махсулотда такрор ишлаб чиқариш мумкин бўлса.

Товар белгиси-бу шундай белгиларки, улар бир хилдаги товар ва хизматлар ишлаб чикарувчи юридик ва жисмоний шахслар махсулотларини узаро ажратиш учун хизмат килади.
Товар белгиси сифатида суз, тасвир, хажмий шакл, ва бошка белгилар ёки уларнингг комбинациялари рўйхатга олиниши мумкин. Товар белгиси исталган ранг ёки ранглар уйгунлиги билан ифодаланиши ва химояланиши мумкин.
Товар белгиси куйидаги вазифаларни бажаради:

  • Товар ва ишлаб чикарувчини индивидкаллаштириш;

  • Бошка ишлаб чикарувчиларга ухшаш товар белгисини куллашни такикловчи реклама ва ҳуқуқй химоя вазифалари.

Товар белгиларини ёки уларни белгилаш элементларини рўйхатдан ўтказиш куйидаги холларда маън этилади:

  • Товар ёки ишлаб чикарувчи тўғрисида ёлгон ёки истеъмолчини чалгитувчи белгилар;

  • Маъносига кура жамият манфаатига, инсонпарварлик ва ахлок коидаларига карама-карши турувчи белгилар;

  • Республикада машхур бўлган фан, адабиёт ва санъат асарлари ёки уларнинг кисмларини узида мужассамловчи белгилар муллиф ёки унинг вакилининг расмиян розилиги олинмаган бўлса.


Download 0.73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling