Farg`ona davlat universiteti mustaqil tadqiqotchisi

Foydalanilgan adabiyotlar
1.Yusupbekov N.R., Igamberdiev X.Z., Malikov A. Texnologik jarayonlarni avtomatlashtirish asoslari. — T.: ToshDTY, 2007. — 237 b.
2.M.M.Ahmedov, Z. Teshaboev, G.Xojikarimova. /Ta’lim tizimida islohatlar.// Mejdunarodnыy nauchnыy jurnal “Graalь nauki” № 4 (Travenь, 9 aprelь 2021) Venetsiya, Italiya S.475-477.
3.M.M.Ahmedov, Z.A.Teshaboev, G.Xojikarimova/ education system - integrated process// International Journal of early CHildhood Special education (INT-JECSE) ISSN: 1308-5581 Vol 14, Issue 03 2022 4211-4214.
4.M.M.Ahmedov, Z.A.Teshaboev./“Xayot davomida o’qish” tamoyili asosida innovatsion xarakterga ega bo’lgan “Mavzuning innovatsion ishlanmasi” tayyorlash.//FarDU ILMIY XABARLAR. № 2 -2022 yil 36-39 betlar. Farg’ona


TEXNOLOGIYA FANINI TRANSFARMATSIYALASHDA INNOVATSION PEDAGOGIK VA RAQAMLI TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISH ISTIQBOLLARI.
B. H.Karimov FarDU dotsenti
M.Eshonova FarDU magistranti

Annotatsiya: Ushbu tezisda “Arduino platformasida infraqizil nurlar va ular
asosidagi datchiklarni innovatsion usulda o‘qitish” masalasi ko‘rilgan. SMART o‘qitish
innovatsion texnologiyasini qo‘llash orqali o‘quvchilarni Arduino platformasida
ishlatiladigan datchiklarni oson o‘zlashtirishlari aniqlandi.
Kalit so‘zlar: Arduino platformasi, datchik, infraqizil nurlar, robototexnika,
avtomatlashtirish, SMART texnologiyalari, innovatsiya, Arduino mikrokontrolleri.

Hozirgi kunda zamonaviy texnologiyalar, avtomatlashgan boshqaruv tizimlari, Smart
texnologiyalarga asoslangan o‘z-o‘zini boshqaruvchi tizimlar insoniyat hayotida katta
ahamiyat kasb etib bormoqda.Bu esa insoniyat hayotini yanada qulaylashtirmoqda. Bunda
asosan robototexnikada qo‘llaniladigan asosiy platformalardan biri Arduino platformasi va
unda infraqizil nurlar asosidagi datchiklar boshqaruvi mavzusini innovatsion usulda
o‘rganiladi.
Masalaning qo‘yilishi shundaki bu loyihaning o‘rganilishi hozirgi innovatsion
texnologiyalar davrida o‘rta ta’lim maktabida Arduino platformasining o‘rganilishi,
o‘quvchilar o‘rtasida shu soxada bilish saviyasini orttirish alohida ahamiyat kasb
etmoqda.Shu o‘rinda Arduino platformasi orqali infraqizil nurlar ta’sirid a datchiklar
boshqaruvini amaliy ahamiyatini yoritish dolzarbdir.
Arduino – elektron loyihalarni yaratish uchun foydalaniladigan open sourse
platformasi hisoblanadi.Arduino computer kodini fizik qurilmalarga yozib olish uchun
ishlatiladigan electron mikrokontrollerlardan va dasturiy ta’minot yoki IDE( Integrated
Development Enviroment) komponentidan iborat.
Arduino bilan televizorni qanday yoqish mumkin? Infraqizil sensor yordamida biz
ushbu turdagi loyihani amalga oshirishimiz mumkin, ya'ni agar biz tugma yordamida
televizorni yoqmoqchi bo'lgan sxemani yaratmoqchi bo'lsak, biz infraqizil signallarni
aniqlaymiz,yoqilganda va o'chirilganda, xuddi shunday bo'lgani kabi, televizorni yoqish
uchun kerakli buyruqni yuboradi.Shu o‘rinda SMART ta’lim ko‘p miqdordagi manbalar
multimediyaning (audio,video,grafik) maksimal xilma-xiligini,tinglovchilarning talab va
ehtiyojlarini tez va oson moslashish imkoniyatini nazarda tutadi.
Bunday loyihani tayyorlashda biz buni bir nechta materiallar bilan amalga oshirishimiz
mumkinligini ko'ramiz, bular: Arduino modeli UNO platasi, IQ qabul qilish moduli, biz
foydalanadigan kabellar, hamda yoki tugma bo'ladi; yoki masofadan boshqarish moslamasi,
Protoboard, biz uchta LED va uchta rezistordan foydalanamiz.
Qarshiliklarga kelsak, quyidagilarni e'tiborga olish tavsiya etiladi: rezistorlar 220 om
bo'ladi. Ushbu materiallar bilan loyihani ideal tarzda amalga oshirish uchun yetarli bo'ladi.
Masofadan boshqarish pulti orqali dasturda
Ishlashimiz kerak bo'lgan ba'zi fikrlarni ko'rib chiqib,pultdan quyidagicha
foydalaniladi:
• Masofadan boshqarish pultidan foydalanganda AX-1838HS moduli ishga tushadi, bu
esa o'z navbatida IRni o'z ichiga oladi.
• Ularga tortishish rezistorlari va LED kiradi.
• Modullarga kelsak, biz bilishimiz kerakki, ular individual ishlaydi, shuning uchun ular
IR boshqaruvlari yoki elementlar bilan ishlashlari mumkin .
• Masofadan boshqarish pultini tashkil etuvchi tugmalarning har biri individual va
turli kodga ega bo'ladi. Bu infraqizil nurlar yordamida amalga oshiriladi. Ya'ni, kod qabul
qiluvchiga signal yuboradigan infraqizil nurlar orqali yuboriladi.
Qabul qiluvchi modul ulanishi.Biz qilmoqchi bo'lganimizcha qabul qiluvchi modul
ilovasi, va ulanishni amalga oshirsak, biz ushbu modullarda faqat uchta kontakt piniga ega
ekanligini topamiz. Ushbu uchta pin quyidagicha: signal, Vcc va GND.Juda ko'p Signal pinini
Vcc sifatida, quvvat bo'ladi, garchi bu pinlar foydalanilayotgan qabul qiluvchi modul bilan
birga kelgan qo'llanma orqali batafsilroq va aniqroq bo'ladi. Shuning uchun Arduino-dan
foydalanganda ulanish juda qiyinchiliksiz amalga oshiriladi.
Arduino platasi turlari. Arduino platasi bu maxsus oʻzida mikrokontroller va boshqa elektronik qurilmalarni mujassamlashtirgan elektron qurilmadir. Uning ishlatilish maqsadiga qarab hozirgi kunda bir nechta turlari mavjud. Ular quyidagilar:
1. Arduino UNO;
2. Arduino NANO;
3. Arduino MINI;
Arduino texnik va dasturiy qismni birlashtirib beruvchi qurilma. Arduino uchun
dasturlar odatiy C ++ da yoziladi, kontaktlarda I / O (Input-kirish,Output-chiqish) ni
boshqarish uchun oddiy va tushunarli algoritmlar va dasturlar tuziladi.
Arduino platformasi robototexnika, elektronika, radioelektronika, axborot
texnologiyalariga qiziquvchi va izlanuvchilar uchun keng imkoniyatlarga ega bo‘lgan ochiq
manbali platforma. Mana shunday sabablardan kelib chiqib ushbu mavzuni hozirgi kunda
jadal rivojlanib,turmush tarzimizga singib borayotgan Robototexnikaning asosi bo‘lgan
Arduino mikrokontrolleri orqali tushuntirish yanada qiziqarli hamda samaralidir. Biz o‘z
tajribalarimizda Arduino Uno turidan foydalandik. Uning boshqa turlaridan farqi
protsessori, mikrokontrolleri, raqamli va analog chiqishlarning ko'p yoki kamligi bilan farq
qiladi. Arduinodan foydalanayotgan kishi unga har xil elektr komponentalar va modullarni
ulash imkoniyatiga ega bo'ladi, masalan: led chiroqlar,datchiklar,rele modullari tarmoq
(Wi-fi,Bluetooth, Ethernet) modullari, sensorlar, motorlar, magnit eshik qulflari va elektr
energiyasi bilan ishlaydigan barcha narsalar.