Farg‘ona politexnika instituti “Iqtisodiyot” kafedrasi “Mehnat iqtisodiyoti” fanidan

Mehnat resurslarini taqsimlanish muammolari.

(Tayanch iboralar: Demografik xususiyatlar; ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish; mintaqaviy shart-sharoitlar; muammolar; hal etish)
Javob
Mehnat resurslarini taqsimlanish (allocation of labor resources) muammolari (problems) ikki tarmoq va bir-biri bilan bog'liq:

Demografik xususiyatlar (demographic characteristics): yosh (age), jins (gender), tili (language), o'rni (occupation), ilmiy darajasi (educational level) va boshqa kuchli xususiyatlar. Bu xususiyatlar mehnat resurslarini taqsimlanishda o'rni, ilmiy darajasi va boshqa kuchli xususiyatlar bo'yicha foydalaniladi.

Ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish (socio-economic development): boshqa tarmoqlarning iqtisodiy yangilanishi (economic growth of other countries), regional tashkilotlar (regional organizations) va boshqa ijtimoiy-iqtisodiy faktorlar.

Mintaqaviy shart-sharoitlar (regional conditions): klimat (climate), tarixiy traditsiyalar (historical traditions), kuchli toifalar (powerful groups) va boshqa mintaqaviy shartlar.

Muammolar (challenges): ro'yhatdan chiqish (recruitment), xarajatlar (costs), foydalaniladigan resurslar (used resources) va boshqa muammolar.

Hal etish (solution): muammolarning hal qilish usuli (methods of solving problems), talablar (requirements), manbalar (sources) va boshqa hal etish muhim faktorlar.

Bu faktorlar ham mehnat resurslarini taqsimlanishda muammolar yuz berishi mumkin va bu muammolarning hal qilish uchun qo'llaniladigan usullar, talablar va manbalar ko'rib chiqiladi.

84. 
    Turmush darajasi tushunchasi, uning asosiy ijtimoiy-iqtisodiy ko‘rsatgichlari.
    

(Tayanch iboralar: Ish haqi, turmush darajasi, daromatlar, o‘lchash usullari, nominal va real daromadlar, inflyatsiya, indeksatsiya, xarajatlar, daromadlarning o‘zgarishi, daromadlar tarkibi)
Javob
Turmush darajasi (income level) - bu boshqa narsalarning narxiga oid odamlar va yuridik subyektlarning bir necha yil davomida keltirilgan narxi, qo'shimcha xarajatlar va daromadlarini belgilaydi.
Turmush darajasi asosiy ijtimoiy-iqtisodiy ko'rsatgichlar:

Ish haqi (labor force) - ishga tayinlangan, ishga muvaffaqiyatli taklif qiluvchilar

Daromatlar (earnings) - ish haqidagi mablag'lar
O'lchash usullari (measurement methods) - turmush darajasi o'lchovchilar
Nominal va real daromadlar (nominal and real earnings) - inflyatsiya (inflation) muhitida daromadlar nominal va real o'lchash
Inflyatsiya (inflation) - nafaqalar va narxlar darajasi bo'yicha yil boshidan yil oxiri bo'yicha ortib borayotgan o'zgarish
Indeksatsiya (indexation) - inflyatsiya ta'siridan himoyalanish uchun daromadlar bilan bog'liq xarajatlarning o'zgarishini takomillashtirish
Xarajatlar (expenditures) - turmush darajasi bo'yicha sarf qilinayotgan xarajatlar
Daromadlarning o'zgarishi (change in earnings) - bir necha yil davomida turmush darajasining o'zgarishi
Daromadlar tarkibi (composition of earnings) - turmush darajasi bo'yicha qo'shiladigan daromadlar turi.

84.