Фармацевтика ишини ташкил қилиш кафедраси

Ташқи муҳит таҳлилининг жараёни бу – бошқарувчи ёки фармацевтнинг ташқи хавфини имкониятини баҳолаш, кўзланган мақсадга эришишдаги тўсиқ ва муаммоларни олдиндан билиш имконини беради. Ташқи муҳит омилларига қуйидагилар киради.

• Ташқи муҳит таҳлилининг жараёни бу – бошқарувчи ёки фармацевтнинг ташқи хавфини имкониятини баҳолаш, кўзланган мақсадга эришишдаги тўсиқ ва муаммоларни олдиндан билиш имконини беради. Ташқи муҳит омилларига қуйидагилар киради.
• 1. Дори воситаларини ишлаб чиқариш ва тармоқни ривожланиш истиқболлари.
• 2. Рақобат ҳолати.
• 3. Дори воситаларининг истеъмолчилари (беморлар).
• 4. Дори воситаларини сотиш фаолияти.
• 5. Макромуҳитнинг ривожланиш тенденцияси ҳам киради.
• Улар асосан, дорихонанинг мавжуд имкониятларига боғлиқ бўлмайди.
• Ички муҳит таҳлили – бу дорихонанинг барча фаолиятига услубий жиҳатдан баҳо беришдир. Унинг омилларига қуйидагилар киради:
• – фармацевтика маркетинги;
• – молия;
• – дори воситаларини ишлаб чиқариш фаолияти.
• – инсон омили административ, маъмурий фаолият.

• Ички муҳитни таҳлил этиш ёрдамида дорихонанинг кучли, ижобий ва кучсиз (салбий) томонлари аниқланади ҳамда келгусида улардан оқилона фойдаланиш тадбирлари белгиланади. Бундан ташқари, муваффақиятсизлик сабабларини ўрганиш имконияти вужудга келади. Ички муҳит таҳлили ёки ўз-ўзини таҳлил этиш дорихонанинг барча фаолиятига услубий баҳо беришдир. Унинг ёрдамида, дорихонанинг кучли ва кучсиз томонлари аниқланади, унга ёрдам бериш йўли белгиланади. Жорий йилда турли вазифалар баробарига ҳал этиш мумкин бўлган, ва муваффақиятсизлик сабабларини ўрганиш имкони туғилади. 

• Одатда, ўз-ўзини таҳлил этишда бошқарувнинг бешта асосий функциясини ўрганиш тавсия этилади.
• 1. Фармацевтика маркетинг.
• 2. Молия.
• 3. Дори воситаларини ишлаб чиқариш.
• 4. Ходимларни бошқариш.
• 5. Маъмурий фаолият.
• Шуни ҳам таъкидлаш лозимки, бизнеснинг таҳлил натижалари, бизнес-режа тузиб чиқишдагина керак булмай, балки у жорий фармацевтика фаолиятига баҳо беришда ҳам фойдалидир. Бизнес таҳлилининг асоси, дорихона фаолиятини ўрганиш ҳисобланади. Қуйида ушбу масалага батафсилроқ тўхталиб ўтамиз.
• Бизнес-режа ўз муддатига қараб бир йилдан беш йилгача бўлиши мумкин.

• Бизнес-режа фармацевтика фаолиятининг кўрсатаётган дорихона, фармацевтика фирмаларининг келгуси даврига ишончли асосдир. Чунки, бизнес-режада барча бизнесга оид молиявий ҳужжатлар, фармацевтика фирмасининг тарихи, рлвожланиш тажрибалари ва йўл қўйилган ҳатоликлари илова қилинган бўлади. Янги ташкил этилаётган дорихона, фармацевтика фирмалари учун юқоридаги иловалар зарур эмас. Кўпроқ, бу ерда режа тузишни асос қилиб фармацевтика бозорини ўрганиш натижасини олишимиз мумкин, яъни маркетинг тадқиқотлари натижалари.
• Бу ерда биз бир неча саволларга жавоб беришимиз керак.
• Бу саволлар:
• Бизнес-режани ким тузади?
• Бизнес-режа қачон керак бўлади?
• Қандай алоҳидалик томонлари мавжуд?
• Маълумки, бизнес-режанинг сифати, уни ким томонидан тузиб чиқишга боғлиқ бўлади. Халқимизда шундай гап бор: «Нима эксанг шуни ўрасанг». Бу бизнес-режа учун тўла тааллуқлидир.

• Бизнес-режани кимлар ишлаб чиқиши борасида, ҳар хил фикрлар юради. Айримлари, дорихона раҳбарининг иши, чунки, у бунга мутахассис ва консультантлар ёрдамидан фойдаланиш имкониятига эга. Бошқа бир фикр шундан иборатки, бизнес-режа тузишда дорихона фармацевтларини кенг жалб этиш мумкин.
• Агар, дорихона коллективи ўзлари мустақил ишлаб чиқса анча осон бўлади, чунки, «Ўзинг туздингми – ўзинг бажар» тамойили асосида. Бизнес-режани тузишнинг аниқ йўллари бу – мақсадни аниқлаш, режалаштириш даврини белгилаш, раҳбар шахси, дорихона ходимларини ишига лойиқлигини баҳолаш, уларни тажрибасига таяниш, фармацевт билими ва бошқалар ҳисобланади.

• Ташриф, бизнеснинг мақсади ва вазифалар

• Фармацевтика корхонасининг ташқи муҳити таҳлили

• Мақсад ва вазифаларни аниқлаш

• Стратегия

• Аниқ афзалликлар

• Фармацевтика корхонасининг ички муҳити таҳлили

• Режа ва бюджет

• Модель. Бизнес-режани тузиш технологияси

• Кўпчилик иш юритувчилар, дорихона, фармацевтика фирмалари раҳбарлари «Бизнес-режа» қачон керак дейилганда, банкдан ссуда ёки сармоядордан пул олишда зарур бўладиган ҳужжат деб ҳисоблайди. Шу сабабли айрим қўшимча маблағ талаб этилмайдиган дорихоналар бизнес-режа тузмайдилар. Режалаштириш жараёнини турлича тўғри тушунмайди ва унинг афзаллиги, фойдаси ҳақида етарли тасаввурга ҳам эга бўлмайдилар. Бундай қарашлар нотўғри ҳисобланади. Мулкчилик шаклидан катъий назар барча фармацевтика фаолияти учун бизнес-режа зарурдир.
• Бизнес-режа кимларни кўпроқ «Қизиқтиради? У асосан, хўжаликда фаолият юритувчилар ва инвестицияга, сармояга мухтож бўлганлар учун тузилади.
• 1. Иш юритувчилар.
• 2. Мулкдорлар.
• 3. Сармоядорлар.
• Бизнес-режа тузиш иш юритувчи, мулкдор ва сармоядорлар учун манфаатлидир. Улар қуйидаги саволларга тўла жавоб беради.
• Фармацевтика фирмасининг лойиҳа имкониятларини баҳолашда лойиҳа келгусида сотиш ва молиявий ютуқ келтирадими?