Фармацевтика иқтисодиёти

Бухгалтерия ҳисобининг регистрлари деб, бухгалтерия ҳисоби 
ёзувларини юритишга мўлжалланган турли шаклдаги жадвалларга
178

---

айтилади. Уларташқи кўриниши, ёзувларнингтурлари ва маълумот 
ҳажмига кўра туркумланади.
Ташқи кўринишига кўра уч хил х^соб регистри мавжуд — дафтар, 
карточкалар ва варақлар. Бошланғич ва йиғма ҳужжатларда акс 
эттирилган хўжалик мабпағлари, уларнингташкил топиш манбаларининг 
иқгисодий мазмунига кўра гуруҳлаш ҳамда хўжалик муомалаларининг 
таркиби ва ҳаракатини ҳисобга олишда қўлланиладиган махсус шаклдаги 
жадваллар мавжуд. Бу жадваллар бухгалтерия ҳисобида ҳисоб 
варақларнинг ўзаро алокрси ва ҳисоб варақпардаги ёзувларнинг иқгисодий 
мазмунини ҳисобга олган ҳодца ишлаб чиқилади.
Оборот қайднома
Ҳисоб
варақ
№
га с а л ь л о
О й д а в о м и д а г и
га с а л ь д о
о б о р о т
д е б е т
к р е д и т
д е б е т
к р е д и т
д е б е т
к р е д и т
i
;
Ж а м и
! 
;
Шахматли қайднома
Кредитаанувчи 
ҳ и с о б в а р а -
қ а л а р Д е б е т - 
л а н у в ч и ҳ и - 
с о б варакрлар
0110
-
0199-
“Асосий
восига-
лар
1010
-
1090-
"Ишлаб
чиқариш
захирнларк'
2010
-
'Асосий
ишлаб
чиқариш'
2810-
"Тайёр
маҳсулот"
5110-
"Ҳисоб-
китоб
ҳисоби"
Дебег
бўйи-
ИЯМИ
Асосий
воситалар
Материаллар
-
Т а й ё р м аҳсу- 
л о т
Ҳ и с о б - к и т о б
ҳисоби
Валюга ҳисоби
Б ю дж ет билан 
ҳ и со б л аш и ш - 
лар
Кредиг 
б ў й и ^ жами
179

---

Бухгалтерия ҳисоби регистрларининг энг кўп қўлланиладиган 
тури карточкалардир. Карточкалар корхонада амалга ошириладиган 
хўжалик муомалаларини рўйхатга олиш учун мўлжалланган бир хил 
шаклдаги қоғоз ёки картондан тайёрланган бир неча устунли 
жадваллардир. Улар бир хил бўлганлиги учун махсус белгиланган 
яшикларда сақланади. Карточкалар мажмуасига картотека дейилади.
Карточкалар, одатда, бир йилга мўлжалланган бўлади. Улар 
картотекага ҳеч бир қийинчиликсиз жойлаштирилади, шунинг учун ҳам 
улардан бир йилда ҳар бир ҳисоб варакда қанча талаб қилинишини 
олдиндан аниқпаш зарурияти йўқ. Каргочкадан фойдапаниш бухгаптерия 
ҳисоби техникасини такомиллаштириш, ҳисоб ходимлари ўртасида 
меҳнатни тўғри тақсимлаш учун кенг имкониятларни яратиб беради.
Корхоналарда бухгалтерия ҳисоби ишларини ташкил қилиш ва 
юритишнинг бир нечта усулларидан фойдаланилади.