A. B. Pardayev, D. B. Urinbaeva, D. A. Islamova. O’zbek terminologiyasi

 
SEMINAR MASHG‘ULOTLAR UCHUN TOPSHIRIQLAR 
1-topshiriq. «Konseptual jadval» usulida terminlarni strukturasiga 
koʻra bir-biriga moslashtiring. 
 
Zoologik 
termin + 
zoologik 
termin 
Zoologik 
termin + 
botanik 
termin» 
Zoologik 
termin + 
boshqa soha 
termini yoki 
oddiy 
leksema 
Botanik 
termin + 
botanik 
termin» 
gulkaram 
+ 
pashshaqopqon 
to‘ng‘iztaroq 
baqajo‘xori 
baqaterak 
eshakmiya 

---

A.B.Pardayev, D.B.Urinbayeva, D.A.Islamova. O’zbek terminologiyasi 
194 
echkisoqol 
boʻtakuz 
otquloq 
kapalakqanot 
kurakburun 
baliqchi 
tillaqosh 
chiporilon 
qoshiqbosh 
ilonlar 
xumbosh baliq 
oqsaqol maymun
bo‘ritish ilonlar
 
2-topshiriq. Qoʻshma terminlar haqidagi ma’lumotlarni diqqat 
bilan oʻqing. Nuqtalar oʻrniga mos soʻzlarni tanlang 
1. … - ikki bir-biri bilan teng negizlar qo‘shilishidan yasaladigan 
qo‘shma terminlardir.
2. Bir predmetda mavjud belgi boshqa bir predmet tasavvurini 
jonlantirishi natijasida shakllangan … o‘xshatish obyekti, o‘xshatish 
obrazi va o‘xshatma belgining o‘zaro munosabati asosida shakllanadi. 
3. … modelida yasalgan qo‘shma terminlar qo‘proq tabiiy fanlar 
terminotizimida uchraydi. 
4. … qo‘shma terminlarda «ot - ot», «ot - sifat», «son - ot», 
«olmosh - ot» va hokazolar biri-birini aniqlab keladi. 
5. … har ikkalasi ham ruscha-baynalminal, ham o‘zbekcha 
komponenti mustaqil ma’no va qo‘llanishga ega bo‘lgan so‘z-
terminlardan iborat bo‘ladi. 
6. Qismlarga ajraluvchi ruscha terminlarning muayyan qismi 
mustaqil termindan va de-, per-, re-, so-, sub- kabi … dan iborat 
bo‘lganda yoki ikkinchi komponenti mustaqil qo‘llanmaydigan 
suffiksoid orqali ifodalanadi. 

---

A.B.Pardayev, D.B.Urinbayeva, D.A.Islamova. O’zbek terminologiyasi 
195 
7. … modelida yasalgan qo‘shma terminlar modeli botanika, 
zoologiya singari tabiiy fanlarda, ularning terminologik tizimida 
mahsuldor hisoblanadi. 
8. Terminlar ikki yoki undan ortiq so‘zlarning qo‘shilishidan 
yasalgan bo‘lsa, bunday terminlar … termin deyiladi.