Fermentlar. Fermentli kataliz nazariy asoslari. Ferment-substrat kompleks tushunchasi. Fermentlarning aktiv markazi haqida tushuncha. I va II komponentli fermentlar

24-rasm. Ferment aktiv markazida substratninig  joylashishini ko’rinishi. 

---

 Bu  ikki  komponentli  fermentlarda  qo’shimcha  prostetik  gruppa  rolini 

mikroelementlar  ioni,  vitaminlar,  nukleotidlar,  va  boshqalar  bojarishi  mumkin 

ularni 

umumlashtirib 

kofermentlar 

deyiladi. 

Masalan, 

uglevodlarning 

parchalanishida  oraliq    mahsulot  bo’lgan,  pirouzum  kislotaning  keyingi 

parchalanishi  piruvatdekarboksilaza  fermenti  ishtirokida  boradi.  Bunda  sirka 

aldegidi  va    CO

2

  hosil  bo’ladi.  Mana  shu  piruvatdekarboksilaza  fermenti  2 

komponentli fermentlar turkumiga kirib, uning prostetik gruppasiga vitamin  B

1 

va 

2 molekula    H

2

PO

4

  kislota qoldigi birikmasi kiradi. 

Ko’pchilik  fermentlarning  aktiv  gruppalari  tarkibiga  vitaminlar  kiradi. 

Masalan, vitamin B aminokislotalarning oqsillanishida ishtirok etuvchi fermentlar 

tarkibiga  kiradi.    Ikki  komponentli  fermentlarga  yana  bir  misol  bu  kataliz 

fermentidir. Bu ferment vodorod peroksidni parchalash reaksiyasida ishtirok etadi. 

Bertran  taklifiga  muvofik  2  komponentli  fermentlarning  aktiv  gruppalari  ferment 

tarkibidan oson  ajralishi  mumkin.  Bunda o’z  aktivligini  yo’qotmaydi  va  bu  qism