Fermer xo’jaligida chorvachilik mahsulotlarini yetishtirishni iqtisodiy baholash. Reja : Chorvachilik tarmoqlari va ularning mamlakatimiz iqtisodiyotidagi ahamiyati

Qo’y va echkilar bosh soni (yil oxiriga, ming bosh)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	19118,8	19697,9	20640,9	21580,5
Qoraqalpog’iston Respublikasi	901,5	939,7	1031,8	1089,7
Andijon	1224,0	1290,5	1365,1	1434,9
Buxoro	1936,7	2043,4	2068,2	2115,9
Jizzax	1727,4	1823,0	2006,9	2118,3
Qashqadaryo	4281,5	4412,6	4518,4	4599,2
Navoiy	1869,0	1834,0	1875,0	2091,8
Namangan	696,0	702,4	716,0	765,1
Samarqand	2150,7	2205,8	2282,8	2397,1
Surxondaryo	2024,1	2089,7	2234,1	2316,9
Sirdaryo	278,0	293,5	320,0	347,6
Toshkent	828,6	838,1	975,4	1024,4
Farg’ona	811,5	829,2	831,8	851,4
Xorazm	389,8	396,0	415,4	428,2

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda qo’y va echkilar bosh soni ham so’nggi yillarda ortmoqda. 2015-yilda 19118,8 ming bosh qo’y va echkilar bo’lgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 21580,5 ming boshni tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 2024,1 va 2316,9 ming boshni tashkil etgan.

Yuqoridagi jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, mamlakatimizda jami qo‘y va echkilar soni bo‘yicha Qashqadaryo, Samarqand va Surxondaryo viloyatlari yuqori ko‘rsatkichga ega. Navoiy viloyatida esa qo‘y va echkilar sonida dehqon xo‘jaliklari ulushining pastligi bilan ham ajralib turadi. Ularda qo‘ychilik, echkichilik va yilqichilik fermer xo‘jaliklari va naslchilik xo‘jaliklarida rivojlangan. Mamlakatimizda hozirgi vaqtda qo‘y va echkilar sonining asosiy qismi dehqon xo‘jaliklari tasarrufidadir.
Chorvachilik tarmoqlari ichida parrandachilik ham muhim ahamiyatga ega. Xalqimiz tomonidan parrandachilik “yetti xazinaning biri” sifatida e’tirof etiladi. Darhaqiqat parrandachilik juda serdaromad soha hisoblanadi. Shu sababli mamlakatimizda parrandachilikni rivojlantirishga ham alohida e’tibor qaratilmoqda.
9-jadval
Barcha turdagi parrandalar bosh soni (yil oxiriga, ming bosh)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	61349,2	67037,7	74870,1	86374,8
Qoraqalpog’iston Respublikasi	3103,6	3285,3	3871,4	4310,8
Andijon	6400,0	6682,0	7116,7	7478,9
Buxoro	3218,9	3774,5	4029,4	4695,1
Jizzax	2530,2	2641,6	2956,1	3285,8
Qashqadaryo	4489,9	5024,3	5710,6	6215,3
Navoiy	2028,8	2272,5	2234,8	2721,0
Namangan	3417,2	3839,8	4934,7	5708,7
Samarqand	8603,8	8941,6	11159,0	12755,1
Surxondaryo	3351,7	3985,8	4099,9	4808,5
Sirdaryo	1738,9	1936,2	1717,4	2619,9
Toshkent	13645,0	14242,8	16024,2	18229,5
Farg’ona	4000,4	5356,5	6077,0	7988,7
Xorazm	4820,8	5054,8	4938,9	5557,5

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda barcha turdagi parrandalar soni ham so’nggi yillarda ortmoqda. 2015-yilda 61349,2 mingta parranda bo’lgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 86374,8 mingtani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 3351,7 va 4808,5 mingtani tashkil etgan.

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko‘rinib turibdiki, mamlakatimizda jami parrandalar soni bo‘yicha Toshkent va Samarqand viloyatlari yuqori ko‘rsatkichga ega va ushbu viloyatlar parrandalar umumiy sonida dehqon xo‘jaliklari ulushining pastligi bilan ham ajralib turadi. Ularda parrandachilik yirik parrandachilik fabrikalari shaklida rivojlangan. Aholining tuxum va parhez taom hisoblanuvchi parranda go‘shtiga bo‘lgan talabini yanada to‘liqroq qondirish uchun boshqa viloyatlarda ham parrandachilik fabrikalari tashkil etish va ular faoliyatini rivojlantirish lozim.
10-jadval
Ishlab chiqarilgan go’sht (ming tonna)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	2033,4	2172,5	2286,8	2430,5
Qoraqalpog’iston Respublikasi	88,4	95,2	101,3	105,2
Andijon	126,1	134,0	135,6	146,1
Buxoro	195,4	209,3	223,5	243,0
Jizzax	176,8	190,2	203,3	212,4
Qashqadaryo	247,8	266,2	281,9	289,3
Navoiy	133,2	142,0	148,4	157,3
Namangan	114,7	125,0	134,9	143,8
Samarqand	244,4	258,0	262,8	294,6
Surxondaryo	155,6	168,5	177,6	184,1
Sirdaryo	56,8	60,4	62,9	64,8
Toshkent	226,7	238,9	258,6	264,4
Farg’ona	138,9	148,0	149,5	167,6
Xorazm	128,6	136,8	146,5	157,9

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda go’sht ishlab chiqrish so’nggi yillarda ortmoqda. 2015-yilda 2033,4 ming tonna go’sht ishlab chiqarilgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 2430,5 ming tonnani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 155,6 va 184,1 ming tonnani tashkil etgan.

Go‘sht va sut mahsulotlari ishlab chiqarish hajmini yanada ko‘paytirish uchun qoramolchilikni fermer xo‘jaliklarida ham rivojlantirish, yirik qoramolchilik komplekslarini tashkil etish maqsadga muvofiqdir. Chunki bunda naslchilik ishlarini yo‘lga qo‘yish, mehnat unumdorligini oshirish imkoniyatlari ancha kengayadi. Bundan tashqari, ob-havo noqulay kelgan yillarda dehqon xo‘jaliklari o‘zlarida mavjud chorva mollarini yetarli ozuqa bilan ta’minlash va ularni saqlashda yuqori imkoniyatlarga ega bo‘lmaydi.
11-jadval
Sut ishlab chiqarish (ming tonna)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	9027,8	9703,4	10047,9	10466,4
Qoraqalpog’iston Respublikasi	322,1	347,0	364,0	378,0
Andijon	822,2	892,6	899,2	929,8
Buxoro	779,1	852,8	905,8	940,7
Jizzax	501,0	536,7	566,1	593,9
Qashqadaryo	952,2	1023,1	1089,0	1131,2
Navoiy	388,4	415,1	444,8	454,0
Namangan	581,0	637,4	665,5	678,3
Samarqand	1132,3	1228,3	1240,9	1241,8
Surxondaryo	750,2	781,5	809,6	844,6
Sirdaryo	290,3	318,9	317,2	341,5
Toshkent	787,0	838,2	860,9	898,3
Farg’ona	854,6	909,6	921,4	1022,0
Xorazm	867,4	922,2	963,5	1012,3

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda sut ishlab chiqrish ham so’nggi yillarda ortmoqda. 2015-yilda 9027,84 ming tonna sut ishlab chiqarilgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 10466,4 ming tonnani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 750,2 va 844,6 ming tonnani tashkil etgan.

12-jadval