Fermer xo’jaligida chorvachilik mahsulotlarini yetishtirishni iqtisodiy baholash. Reja : Chorvachilik tarmoqlari va ularning mamlakatimiz iqtisodiyotidagi ahamiyati

Tuxum ishlab chiqarish (mln. dona)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	5535,4	6152,5	6332,7	7459,3
Qoraqalpog’iston Respublikasi	206,7	236,0	260,1	307,3
Andijon	473,6	532,3	573,8	654,0
Buxoro	320,0	347,7	363,5	428,6
Jizzax	196,5	232,6	238,0	270,2
Qashqadaryo	367,5	457,9	495,7	586,1
Navoiy	234,9	262,3	253,9	308,1
Namangan	358,2	423,3	487,9	552,6
Samarqand	1062,0	1167,0	1198,0	1426,5
Surxondaryo	273,2	311,8	334,0	463,7
Sirdaryo	124,6	146,0	127,9	155,8
Toshkent	1260,8	1299,6	1266,9	1347,6
Farg’ona	305,7	349,9	350,1	498,7
Xorazm	351,7	386,1	382,9	460,1

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda tuxum ishlab chiqrish ham so’nggi yillarda ortmoqda. 2015-yilda 5535,4 mln. dona tuxum ishlab chiqarilgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 7459,3 mln donani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 273,2 va 463,7 mln. donani tashkil etgan.

Biz avvalgi o’tilgan mavzuda ko’rib chiqqan edikki, hozirgi vaqtda mamlakatimizda ishlab chiqarilayotgan go’sht va sutning asosiy qismi dehqon xo’jaliklarida ishlab chiqrilmoqda. Mazkur holatni inobatga olgan holda hukumatimiz tomonidan chorvachilikka ixtisoslashgan klasterlarni tashkil etish va rivojlantirishga alohida e’tibor berilmoqda.
13-jadval
Jun ishlab chiqarish (tonna)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	36029	37103	36360	34606
Qoraqalpog’iston Respublikasi	1175	1241	1187	1260
Andijon	2137	2138	2106	1650
Buxoro	3634	3747	3871	3761
Jizzax	3820	4045	4064	3822
Qashqadaryo	7409	7457	7360	7462
Navoiy	3622	3843	4037	3839
Namangan	1580	1702	1780	1464
Samarqand	4781	4779	4655	3871
Surxondaryo	2382	2371	2375	2300
Sirdaryo	658	713	666	712
Toshkent	2324	2438	1899	2059
Farg’ona	1285	1348	1341	1305
Xorazm	1222	1281	1019	1101

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda 2015-yilda 36029 tonna jun ishlab chiqarilgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 34606 tonnani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 2382 va 2300 tonnani tashkil etgan. Bundan ko’rinadiki, jun ishlab chiqarish hajmi 2018-yilda 2015-yilga nisbatan kamaygan. Bu jun ishlab chiqarishning iqtisodiy samaradorligi pastligi bilan izohlanadi. Ishlab chiqarilgan junni sotish bozorlarining rivojlanmaganligi uni ishlab chiqarish samaradorligi va ishlab chiqarish hajmiga salbiy ta’sir qilmoqda. Bundan tashqari, hozirgi vaqtda mamlakatimizda yetishtirilayotgan junni qayta ishlash bo’yicha holat qoniqarli emas. Buning natijasida mamlakatimizda yetishtirilayotgan jun xom ashyosidan foydalanish holati qoniqarsiz holatda qolmoqda. Junni qayta ishlash korxonalari sonini ko’paytirish, jundan tayyor mahsulotlar olishni yo’lga qo’yish lozim.

14-jadval

Qorako’l teri ishlab chiqarish (dona)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	1031997	1055428	1075064	1085224
Qoraqalpog’iston Respublikasi	80300	81074	81164	81390
Andijon	-	-	-	-
Buxoro	410491	422009	434968	437274
Jizzax	6062	6070	409	3260
Qashqadaryo	190081	196067	208455	218000
Navoiy	234850	240137	248793	266550
Namangan	-	-	-	-
Samarqand	93249	94016	86348	59070
Surxondaryo	9314	8035	7872	11060
Sirdaryo	-	-	-	-
Toshkent	-	-	-	-
Farg’ona	-	-	-	-
Xorazm	7650	8020	7055	8620

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda qorako’l teri ishlab chiqrish ham so’nggi yillarda ortmoqda. 2015-yilda 1031997 dona qorako’l teri ishlab chiqarilgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 1085224 donani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 9314 va 11060 donani tashkil etgan. Qorako’l teri ishlab chiqarish bo’yicha Buxoro va Navoiy viloyatlari yetakchi hisoblanadi.

Qorako’l terini qayta ishlashni rivojlantirish orqali undan jahon bozorida xaridorgir tayyor mahsulotlar olish mumkin. Shu sababli qorako’l terini qayta ishlaydigan va tayyor mahsulotlar oluvchi korxonalar faoliyatini yanada rivojlantirishga e’tiborni kuchaytirish lozim.
15-jadval
Pilla ishlab chiqarish (tonna)

	2015	2016	2017	2018
O’zbekiston Respublikasi	26293,0	26355,6	12480,3	17912,3
Qoraqalpog’iston Respublikasi	852,4	852,6	346,8	607,0
Andijon	3297,8	3303,4	2110,1	2450,6
Buxoro	3093,2	3099,7	1855,2	1659,7
Jizzax	641,1	641,5	400,0	596,4
Qashqadaryo	3080,6	3082,1	1068,5	1812,7
Navoiy	1006,8	1007,9	653,8	801,3
Namangan	2811,7	2827,2	601,8	1498,5
Samarqand	2807,6	2829,8	1984,2	2241,1
Surxondaryo	1550,0	1552,7	1131,3	1515,9
Sirdaryo	616,2	616,0	132,9	400,9
Toshkent	1631,5	1641,4	532,9	1166,8
Farg’ona	2731,9	2722,9	858,7	1655,1
Xorazm	2172,2	2178,4	804,1	1506,3

Manba: O’zbekiston Respublikasi Davlat statistika qo’mitasi ma’lumotlari

Ushbu jadval ma’lumotlaridan ko’rinib turibdiki, mamlakatimizda 2015-yilda 26293,0 tonna pilla ishlab chiqarilgan bo’lsa, 2018-yilga kelib ushbu ko’rsatkich 17912,3 tonnani tashkil etgan. Surxondaryo viloyatida ushbu ko’rsatkich mos ravishda 1550,0 va 1515,9 tonnani tashkil etgan. Mamlakatimiz miqyosida 2017-yilda pilla ishlab chiqarish hajmi keskin kamayganligini ko’rishimiz mumkin. So’nggi vaqtda mamlakatimizda pillachilikni rivojlantirishga alohida e’tibor berilmoqda. Pillani ishlab chiqarishni zamonaviy usullarda tashkil etish bilan bir qatorda, pillani qayta ishlovchi korxonalar faoliyatini tashkil etish va ularning faoliyatini rivojlantirishga ham alohida e’tibor qaratilmoqda.