Fizika kafedrasi ergasyev Sh.,Saidov Q. S

 
Qurilmaning tavsifi. 
Difraksion manzarani kuzatish va difraktsion burchaklarini o`lchash uchun 
goniometr qo’llaniladi. 
Goniometr og’ir taglikka o`rnatilgan stolcha, o`zgaruvchan uzunlikli 
kollimator va ko’rish trubalaridan iborat, kolimatorning bir uchida tirqish, ikkinchi 
uchida linza o`rnatilgan. Tirkish linzaning fokal tekisligida joylashgan bo`lsa, 
tirqish oldiga qo`yilgan manbadan kelayotgan nurlar kollimatordan parallel dasta 
bo`lib chiqadi. Stolchaning o`rtasiga kollimator o`qiga perpendikulyar qilib 
difraksion panjara mahkamlanadi. Stolchaning o`zi gradusli aylana shkalaga ega 
(aylana uzunligi bo`yicha 360 bo`limga bo`lingan) bo`lgan limbdan iboratdir. 
Ko`rish trubasi okulyariniing fokal tekisligida vizirli qora chiziq chizilgan va u 
stolchaning markazi orqali o`tuvchi vertikal o`q atrofida aylana oladi. Ko`rish
trubasiga limb bo`yicha ko`chib yuruvchi nonius o`rnatilgan. Nonius yordamida 
burchaklar 5' aniqlik bilan o`lchanadi. 
Qurilmaning optik sxemasi va nurlarning yo`nalishi 1-rasmda ko`rsatilgan.

---

S – kollimator tirqishi 
L 
1
- kollimator linz as i 
D - difraksion panjara 
L
2
- o`rish trubasining ob`ektivi. 
Kollimator linzasi L
1 
dan chiqqan parallel yorug`lik nurlari dastasining 
panjara D dan o`tishi natijasida L
2
linzaning fokal tekisligida markaziy 
maksimumga nisbatan simmetrik ravishda joylashgan spektrlar qatorlari hosil 
bo`ladi. 
Markaziy (0 - nchi) maksimum manbaning ( S tirqishning) shakli va rangini 
qayta tiklaydi. Spektrlarning har bir chizig`i - bu S tirqishning monoxromatik 
tasviridir. Berilgan qurilmada okulyarning ko`rish maydonida difraksion 
manzaraning faqat bir qismini kuzatish mumkin. To`liq manzarani kuzatish uchun 
ko`rish trubasini asta-sekin goniometrning vertikal o`qi atrofida burish kerak.